Die terugtrekkende beweging betreft niet een paar meter maar, beeldsprakig gezegd, enkele kilometers. Bepleitten de sociaaldemocraten in hun verkiezingsprogramma gratis kinderopvang voor iedereen, nu nopen kostenoverschrijdingen hen juist tot een versobering van het stelsel. Er moet op de kinderopvang bezuinigd worden, linksom of rechtsom.Hoe erg je dat vindt, hangt af van je levensbeschouwelijke uitgangspunten. Wie de natuurlijke ouders ziet als de meest aangewezenen om voor de eigen kinderen te zorgen en derhalve sceptisch staat tegenover professionele opvang, zal van een versobering van het stelsel niet wakker liggen.

Mensen mogen natuurlijk klagen over de kosten van de opvang. Klagen is niet verboden. Maar dergelijke klachten zijn, welbeschouwd, niet reëel. Staatssecretaris Dijksma rekende gisteravond voor dat gezinnen met een inkomen van boven de 130.000 euro voor de opvang van hun kind nooit meer dan 4 euro per uur betalen. Voor tweede en volgende kinderen is het uurtarief slechts 50 cent. Is dat duur? Het leeuwendeel van de kosten voor kinderopvang, 80 procent, wordt gedragen door overheid en werkgevers.

Rest de vraag of de manier waarop dit kabinet de kinderopvang wil versoberen logisch en rechtvaardig is. De moeilijkheid bij die vraag is dat de betrokken bewindslieden tot nu toe weinig helderheid verschaffen over de aard en omvang van de aanstaande bezuiniging. Ook gisteravond bood Dijksma de Kamer geen hom of kuit.

Als het kabinet een eerlijk stelsel van kinderopvang wil, zal het zich in elk geval moeten hoeden voor een drastisch snijden in de gastouderopvang. Het is waar, een belangrijk deel van de kostenstijging houdt verband met het feit dat ook deze vorm van opvang sinds 2005 vergoed wordt. Maar dat betekent niet dat hij dan maar geschrapt moet worden. Als een overheid dan toch kinderopvang subsidieert, laat zij het dan doen voor zowel de formele als de informele vorm. Het is alleen maar begrijpelijk dat veel ouders hun kinderen liever door opa en oma laten verzorgen dan dat ze hen naar een crèche brengen.

Wel zal het kabinet het misbruik van de informele opvang stevig moeten aanpakken. Dat malafide gastouderbureaus voor de administratieve afwikkeling van een en ander veel overheidssubsidie binnenslepen, is nooit de bedoeling geweest. En dat een echtpaar gaat scheiden om elkaar vervolgens op de eigen kinderen te laten passen, maar dan nu betaald door de overheid, is natuurlijk helemaal te gek voor woorden. Hoe calculerend kan een burger worden!

Van een stelsel waarin ouders die zelf voor hun kinderen zorgen en ouders die hun kinderen naar de opvang brengen even sterk van overheidssubsidie profiteren, zijn we nog ver verwijderd. Daarvan zal het misschien wel nooit komen. Maar bij elke discussie over herziening of versobering van het systeem zou deze gedachte van een eerlijke verdeling wel een rol moeten spelen.