”Het aanzien van Claus”
Auteur: Han van Bree
Uitgeverij: Het Spectrum, Utrecht, 2002
ISBN 90 274 4110 3
Pagina’s: 167
Prijs: € 12,95. Fotograferen was een grote hobby van hem. Vele foto’s schoot hij. Vooral van zijn vrouw en kinderen. Nu is hij niet meer. Een fotoboek over prins Claus’ levensloop is dan ook de beste manier om hem in gedachtenis te houden. Vrijdag ligt het eerste herinneringsboek in de winkel: ”Het aanzien van Claus”.

De overleden prins had vaak een camera bij zich. Zelfs tijdens staatsbezoeken schoot hij wel eens een plaatje. De eigen familie was echter het meest geliefde object, zeker toen de kinderen nog klein waren.

De liefde voor de camera wordt al snel na Claus’ introductie in Nederland bekend. Zo ook bij jury’s van prestigieuze fotografieprijzen. In 1973 reikt de prins daarom de Zilveren Camera uit, de meest eervolle beloning die persfotografen kunnen krijgen.

Een grappig voorval doet zich voor tijdens het bezoek van de Russische premier Tsjernomyrdin aan de Koningin. Tijdens de fotosessie merkt de premier op dat geen van de fotografen een camera van Russische makelij gebruikt. Dat laat prins Claus niet op zich zitten. Hij haalt direct een Russische camera uit zijn eigen collectie en vraagt een van de fotografen met dat toestel een foto te maken. De gebeurtenis is vastgelegd op een leuke reeks foto’s in ”Het aanzien van Claus”.

Rechter
De relatie van prins Claus met persfotografen is niet altijd gunstig geweest. De prins hield niet van hun opdringerigheid en wilde privé-zaken graag privé houden. Hij legde de verzamelde fotografen daarom ook wel eens als grap vast op de camera of probeerde hun werk te verhinderen door met een spiegel zonlicht in hun richting te kaatsen.

Soms ging de pers echt te ver, vond prins Claus. Dan schroomde hij niet naar de rechter te stappen. De roddelbladen moesten de waarheid schrijven. Begin deze maand veroordeelde de rechter nog het weekblad Privé vanwege onrechtmatige berichtgeving; ook dit voorval is te vinden in de herinneringsuitgave.

In het rijk geïllustreerde boek kan de lezer Claus’ leven volgen vanaf zijn eerste gelukkige jaren in Afrika, via zijn ongelukkige gymnasiumjaren en de diplomatieke dienst tot zijn introductie in Nederland en uiteindelijk zijn sterven. De uitgever koos ervoor de begrafenis niet meer toe te voegen, zodat er nu snel na het overlijden een boek in de winkel ligt.

Na lezing van het boek blijft -helaas- de indruk achter van een zieke, depressieve en zielige man. Dat laatste was de prins nu juist niet, zoals Huub Oosterhuis gisteren nog in zijn overdenking in de Nieuwe Kerk in Delft zei. Integendeel, de prins had een actief leven, waarin ruimtelijke ordening, milieu en ontwikkelingssamenwerking tot enkele jaren terug een groot deel van zijn agenda bepaalden.

De negatieve houding van de links georiënteerde pers rond het huwelijk van Claus von Amsberg met prinses Beatrix komt ook in dit boek aan de orde. Onvermijdelijk voor zo’n compleet fotoboek over de prins. In de tekst over die periode is echter niet te vinden dat volgens een NIPO-enquête uit die tijd zo’n 80 procent van de Nederlandse bevolking voor het huwelijk bleek te zijn. Het is opnieuw het bekende -en te eenzijdige- verhaal over de rookbom naast de gouden koets.

Kunst
Uit het fraai vormgegeven boek blijkt ook de grote betrokkenheid van de prins bij kunst en cultuur. Wie weet niet van zijn liefde voor de muziek van Bach? Mahler hoorde de prins ook graag. Als beschermheer van het Koninklijk Concertgebouworkest had hij daar alle gelegenheid toe. En menig muziekfestival mocht de prins welkom heten.

Het is ook prins Claus die ’ervoor zorgt’ dat zijn vrouw als gastconservator wordt gevraagd door het Stedelijk Museum in Amsterdam. Met wat overredingskracht weet prins Claus er ook voor te zorgen dat zijn twijfelende vrouw uiteindelijk ja zegt. Het wordt een succes.

De inzet van de prins voor behoud van (oude) cultuur zal blijven voortleven. Ook na zijn dood. Het Prins Claus Fonds, dat zich richt op ondersteuning van de eigen cultuur en identiteit in ontwikkelingslanden, blijft immers bestaan.