Met Hamer kiest de PvdA voor „robuuste linksheid”, zoals een partijgenoot van de nieuwe fractievoorzitter het gisteren uitdrukte. Hamer geeft zichzelf de opdracht om de PvdA weer „een sociaal gezicht te geven.” Op links liggen inderdaad groeikansen voor de partij. Langzaam maar zeker ontwikkelde de PvdA zich tot een middenpartij. Van de linksigheid van Den Uyl, die de partij in de jaren zeventig van de vorige eeuw leidde, is weinig over. Over spreiding van macht, kennis en inkomen spreekt geen PvdA’er meer. Het is veel meer de geest van oud-premier Kok die rondwaart bij de sociaaldemocraten. Zo’n tien jaar geleden vond hij het nodig dat de partij haar „ideologische veren” afschudde.Uit de groei van de SP, die nu 25 zetels heeft, blijkt duidelijk dat de kiezers deze boodschap hebben begrepen. Zij vinden dat de PvdA (33 zetels) onvoldoende sociaal bezig is. Daar valt inderdaad nog een wereld te winnen.

Hoe de robuust linkse aanpak van Hamer is, liet ze eind vorig jaar zien. In de discussie over de ontslagbescherming was ze de grote tegenstander van minister Donner van Sociale Zaken. De bewindsman wil meer flexibiliteit op de arbeidsmarkt en daarom moet de ontslagbescherming op de schop. Hamer wil geen versoepeling van het ontslagrecht en hield voet bij stuk. De coalitie kraakte, maar het visitekaartje van Hamer lag op tafel.

De ”robuuste linksheid” van Hamer is de achterliggende jaren op ten minste twee andere terreinen ook duidelijk aan het licht getreden. Tijdens een debat over de emancipatienota van het kabinet, in november vorig jaar, presenteerde Hamer haar ”Plan van de Man”. Daarin staan voorstellen om mannen meer zorgtaken, onbetaalde arbeid en mantelzorg te laten verrichten, zodat vrouwen carrière kunnen maken en economisch zelfstandig worden. Daaruit blijken weinig reserves tegen vergaande overheidsbemoeienis bij vrouwenemancipatie.

Verder presenteerde Hamer als onderwijswoordvoerder enkele jaren geleden een plan om scholen te dwingen alle leerlingen toe te laten die de grondslag van de school respecteren. Daarmee treft ze de vrijheid van het onderwijs -die naast een eigen benoemingsbeleid een eigen toelatingsbeleid als kern heeft- in het hart. Na kritiek stelde ze haar plan bij. Scholen die de laatste tien jaar een consequent toelatingsbeleid voerden op basis van hun grondslag, worden uitgezonderd. Maar daarmee wordt een recht wel een gunst. Voor hoelang zal die gunst er blijven? De discussie over de gewetensbezwaarde ambtenaren laat zien dat het snel kan gaan met het schrappen van uitzonderingsposities.

Voorlopig zit Hamer ’gevangen’ in een coalitie met CDA en ChristenUnie. De christelijke fracties zullen de extreme verlangens van Hamer wel matigen. Ze probeerde de coalitiepartners gisteren gerust te stellen door te zeggen dat ze „het hart van het regeerakkoord” opzoekt.

Daarmee spreekt ze uit dat ze die dingen wil realiseren die de drie partijen samenbindt. Dat is een heel andere benadering dan die van Tichelaar. Die zei net na zijn aantreden dat hij „de randen van het regeerakkoord” zou opzoeken. Maar het gaat in de politieke niet alleen om woorden, maar ook om daden. Tot nu toe heeft Hamer vooral laten zien dat ze van tijd tot tijd behoefte heeft zich duidelijk te profileren. Een nieuwe fractievoorzitter heeft de natuurlijke neiging om zichzelf duidelijk te positioneren in het politieke krachtenveld.

Als Hamer haar opmerking over het hart van het regeerakkoord waar wil maken, zal ze haar robuuste linksheid meer moeten matigen.