Stel lastenverzwaring één jaar uit
Als gevolg van lastenverzwaring voor huishoudens zal de inflatie aanzienlijk toenemen. Het gevolg hiervan is dat vakbonden geneigd zullen zijn koopkrachtreparaties te eisen bij de lopende cao-onderhandelingen. Volgens Chris Baggerman kan dit voorkomen worden als het kabinet de voorgenomen lastenverzwaringen één jaar uitstelt.
De inkt van de dit voorjaar gepubliceerde prognoses van het Centraal Planbureau was nog niet droog of de discussie barstte los of de cao-inzet voor de loonstijging in 2008 niet naar boven moest worden bijgesteld. Voor de vakorganisatie RMU is de presentatie van het Centraal Economisch Plan 2008 geen aanleiding om haar inzet, maximaal 3,25 procent loonstijging in 2008, opwaarts bij te stellen. Maar de RMU doet wel een beroep op het kabinet om de voorgestelde verhoging van de btw, de invoering van de ecotaks en de accijnsverhoging één jaar uit te stellen.De koopkracht van huishoudens daalt dit jaar als gevolg van lastenverzwaringen. Te denken valt aan hogere zorgpremies, vervanging van de no-claimteruggave van de zorgverzekering door een eigen risico, de afschaffing van de kinderkorting, de beperking van de aftrek van buitengewone uitgaven en de verhoging van de fiscale bijtelling van de auto van de zaak. Ook moet rekening gehouden worden met een huurstijging en een verdere stijging van de energie- en grondstoffenprijzen.
Daar blijft het niet bij. Per 1 juli worden de vliegbelasting ingevoerd en accijns op diesel, LPG en tabak verhoogd. Als daar per 1 januari 2009 de verhoging van de btw met 1 procent, accijnsverhogingen en het invoeren van de ecotaks bij komen, zal dit leiden tot een sterkte stijging van de inflatie. Vanaf juli loopt de inflatie in Nederland in de tweede helft van dit jaar op naar zo’n 3 procent. Mede als gevolg van de financiële crisis zwakt de economische groei af. Een oplopende inflatie en een dalende economische groei tasten de concurrentiepositie aan, omdat de verleiding groot is extra looneisen te stellen. Met als gevolg een loon-prijsspiraal.
Valkuil
Om verdere stijging van de inflatie in te dammen en om koopkrachtreparatie-eisen bij lopende cao-onderhandeling te voorkomen, is het verstandig de voorgenomen lastenverzwaring één jaar uit te stellen. In 2009 zal de koopkracht namelijk naar verwachting verbeteren.
Weliswaar worden de lasten voor gezinnen in dat jaar verzwaard door een verdere beperking van de aftrek buitengewone uitgaven en een verlaging van de algemene heffingskorting (voor niet-werkende partners die geboren zijn in 1972 of later en geen kinderen tot en met 5 jaar hebben). Daarentegen worden er ook lasten verlicht door het vervallen van de WW-premie voor werknemers en uitkeringsgerechtigden. Ook de uitkeringsbedragen van de bijstand en de AOW gaan omhoog. Verder vindt lastenverlichting plaats door verhoging van de arbeidskorting voor werknemers met lage inkomens en vindt invoering van de inkomensafhankelijke aanvullende combinatiekorting plaats.
De huidige situatie lijkt enigszins op die van 2001. Een lage werkloosheid en tegelijkertijd de eerste tekenen van een naderende groeivertraging. In 2001 begonnen de lonen plotseling sterk te stijgen in een periode dat de economie alweer over haar hoogtepunt heen was. De sociale partners moeten niet in die valkuil stappen, maar verantwoordelijkheid durven nemen.
Langere termijn
Hoewel op dit moment de krapte op de arbeidsmarkt nog niet leidt tot grote loonstijgingen (2,7 procent), is het begrijpelijk en voorspelbaar dat de vakbonden gezien de (voorgenomen) lastenverzwaringen geneigd zullen zijn koopkrachtreparaties te eisen bij de lopende cao-onderhandelingen. De vraag is of dat verstandig is. Een snellere loonstijging zal op de korte termijn beperkte effecten hebben op de economische groei. Maar als gekeken wordt naar de langere termijn dan zal met name de uitvoer onder druk komen te staan, met negatieve effecten op de economische ontwikkeling, zoals een oplopende werkloosheid.
De RMU roept de vakbonden dan ook op het hoofd koel te houden en de looneisen niet tussentijds op te schroeven. Aan de andere kant zal ook het kabinet oog moeten hebben voor de koopkrachtdaling en de impact van de voorgenomen lastenverzwaringen. Wat de RMU betreft worden deze één jaar uitgesteld. Een mooi agendapunt voor het voorjaarsoverleg dat woensdag gehouden wordt.
De auteur is coördinator arbeidsvoorwaardenbeleid bij de Reformatorisch Maatschappelijke Unie (RMU).