Een gesprek met dr. Richard Land arrangeren is bepaald niet gemakkelijk. De Amerikaanse conservatief bekleedt diverse posities in commissies die zich met politiek en ethiek bezighouden, presenteert een aantal radioprogramma’s en is vrijwel voortdurend onderweg. Hij raakte vooral bekend als voorzitter van de Ethics & Religious Liberty Commission van de Zuidelijke Baptisten. In 2002 schreef hij een open brief aan president Bush waarin hij een invasie van Irak een „rechtvaardige oorlog” noemde.De steunbetuiging aan het Irakbeleid is niet het enige compliment dat Land aan president Bush maakt. „Bij het benoemen van federale rechters heeft hij absoluut onberispelijk geopereerd. Er is geen enkele andere belofte uit zijn verkiezingscampagne die hij zo trouw is nagekomen. En vergeet niet dat de leden van het hooggerechtshof voor het leven worden benoemd. Hun besluiten hebben een enorme impact op een groot aantal zaken in dit land.”

Ook het Amerikaanse buitenlands beleid kan op de steun van dr. Land rekenen, „al ben ik het niet altijd eens met de manier waarop het wordt uitgevoerd. Maar bedenk wel dat geen enkele president alles kan waarmaken wat hij heeft beloofd. Hij heeft met een Congres te maken, dat hem flink kan dwarsbomen.”

Dodelijke fout
Aan het einde van dit jaar moet Bush het Witte Huis verlaten. Zoals het er nu naar uitziet zal de Republikein John McCain het tegen Hillary Clinton of Barack Obama uit het Democratische kamp moeten opnemen in de finale ronde van de presidentsverkiezingen. Richard Land wil geen voorkeur voor een van de rivalen uitspreken. „Ik hecht er in elk geval aan dat de kandidaat prolife is.”

Dan blijft John McCain over? „Laat duidelijk zijn: ik heb tijdens de voorverkiezingen niet op hem gestemd. Maar vergeleken met de Democratische kandidaten is mijn positie wel duidelijk, lijkt me. Ik heb liever een tweederangs brandweerman dan een eersteklas brandstichter. Dat neemt niet weg dat ik wel zorgen over McCain heb. Hij heeft bijvoorbeeld tegen de belastingverlagingen van president Bush gestemd. Veel evangelicalen hebben voor Mike Huckabee gekozen. Hij maakte echter de dodelijke fout om het buitenlands beleid van president Bush te bekritiseren.”

John McCain kreeg de afgelopen tijd vanuit rechtse kringen regelmatig het verwijt dat hij niet conservatief genoeg is. Daar is Land het niet mee eens. „Met wie wordt hij dan vergeleken? Kijk hoe hij bijvoorbeeld op het gebied van huwelijksbescherming en stamcelonderzoek heeft geopereerd. Op het terrein van buitenlands beleid is hij zelfs conservatiever dan president Bush. De zogenaamde liberalen in dit land proberen ons te doen geloven dat het conservatisme op z’n retour is. Dat is simpelweg niet waar. Het is zelfs sterker dan twintig, dertig jaar geleden.”

Bijzondere bemoeienis
De opvatting in bepaalde conservatieve kringen dat de Verenigde Staten een door God uitverkoren natie zijn, wijst Land van de hand. „Wij hebben een bijzondere band met God. Maar de conservatieven maken een grote fout als ze aannemen dat wij het nieuwe Israël zijn, of dat we God automatisch aan onze kant hebben. Dat is afgoderij. Je mag nooit zomaar veronderstellen dat je de Heere aan je zijde hebt. Wel is ons land op een bijzondere manier gezegend. Je kunt onze geschiedenis op geen enkele manier uitleggen zonder oog te hebben voor de bijzondere bemoeienis van de Heere met ons. Dat brengt overigens wel verplichtingen met zich mee.”

Waarom zou God Amerika bijzonder hebben gezegend?
„Daar heb ik geen idee van. Zegeningen zijn per definitie onverdiend. Maar nogmaals: die zegeningen zijn niet vrijblijvend. We hebben de plicht om onze waarden ook in de wereld uit te dragen, om vrijheid te brengen waar we maar kunnen.”

Waar blijkt die zegening uit?
„Dat blijkt onder andere uit de rol die religie in het maatschappelijk leven speelt. Uit de laatste Pew-peiling kwam naar voren dat 61 procent van de Amerikanen stelt dat godsdienst een zeer belangrijke plaats in hun leven inneemt. Dat is voor een modern, geïndustrialiseerd land heel uitzonderlijk. Ruim 90 procent claimt in een Opperwezen te geloven, terwijl 85 procent zich christen noemt. Slechts een kleine 10 procent beschouwt zichzelf openlijk als atheïst of agnost.”

Tussen zich christen noemen en christen zijn zit nog wel een verschil.
„Dat klopt. Maar als ik die cijfers met percentages van andere landen vergelijk, is het verschil toch wel heel duidelijk. In Frankrijk zegt maar 12 procent dat religie een zeer belangrijke rol in zijn leven speelt. Bovendien zijn er nog andere, objectieve manieren om vast te stellen welke plaats godsdienst in de Amerikaanse samenleving heeft, bijvoorbeeld het aantal vaste kerkgangers en het deel van het inkomen dat aan de kerk of aan andere christelijke doelen wordt geschonken.”

Religieuze handreiking

Welke rol speelt religie in de Amerikaanse politiek?
„Godsdienst speelt een aanzienlijke rol. Je ziet dat ook in de campagne voor de presidentsverkiezingen. Als er één boodschap is die de Democraten uit de stembusstrijd van 2004 hebben begrepen, dan is het wel dat je de verkiezingen niet wint als je geen respect voor het geloof toont. Je merkt dat Clinton en Obama heel nadrukkelijk een religieuze handreiking doen en een gevoel van religiositeit proberen over te brengen.”

In hoeverre strijdt die rol met de scheiding van kerk en staat?
„Het hangt er maar van af hoe je scheiding van kerk en staat, of liever nog: de rol van religie in het publieke leven, definieert. Ik ben van mening dat je je overtuigingen moet toepassen in al je handelen, dus ook in de politiek. De liberalen staan vooral op het standpunt dat je begrip voor elkaar moet hebben. Dan heb je nog de ’verlorenen’, die niet vanuit een vast normen- en waardenkader opereren. De ”bottomline” is dat de overheid zich niet met kerkelijke aangelegenheden moet bemoeien.”

En andersom?
„Wij moedigen kerkmensen natuurlijk aan om zich te registreren en te stemmen op een kandidaat die de Bijbelse normen en waarden uitdraagt. We proberen daarin ook een stukje bewustwording en onderricht te bewerkstelligen. Daarnaast maken we parlementariërs onze standpunten duidelijk. Dat wil overigens niet zeggen dat we overal onze mening maar over ten beste moeten geven. God heeft, met eerbied gesproken, geen mening over Nafta (Noord-Amerikaanse vrijhandelsovereenkomst, red.), maar zeer zeker wel over abortus.”