De bloedige aanslag in Indonesië van afgelopen zaterdag is naar alle waarschijnlijkheid het werk geweest van een islamitische terreurgroep. Doelwit was immers een discotheek waar vrijwel uitsluitend westerse toeristen kwamen. En dat op het hindoeïstische Bali, dat in hoge mate van het toerisme afhankelijk is.Tegelijkertijd met de gruwelijke aanslag op de discotheek ontploften ook bommen bij het Amerikaanse consulaat op Bali en het Filippijnse consulaat in Noord-Sulawesi. Het gaat hier dus niet om incidentele acties. Er is kennelijk sprake van onderlinge coördinatie.

Dat er een relatie is met het al-Qaida-netwerk van (wijlen?) Osama bin Laden en er ook een centrale aansturing van dergelijke terreuracties plaatsheeft, is nog wel niet bewezen, maar lijkt wel waarschijnlijk.

Indonesië is het grootste moslimland ter wereld. Geografisch wat geïsoleerd weliswaar van het kerngebied van de islam, maar dat hoeft in de huidige tijd geen probleem te zijn om het land te betrekken in de wereldwijde strijd van fundamentalistische islamieten tegen het in hun ogen christelijke Westen.

In het verleden hebben leiders als Sukarno en Suharto er nooit aan gewild om van Indonesië een islamitische staat te maken. Bij veel moslims op Java (althans op Oost- en Midden-Java) is van islamitisch fundamentalisme ook geen sprake.

Wel viel in de nadagen van het Suharto-regime een opmars van de islam in het openbare leven te constateren. Dat werd door Suharto zelf gestimuleerd. Na zijn val heeft die ontwikkeling zich voortgezet.

Het geweld van fundamentalistische moslims op de Molukken en in Aceh verzwakt de positie van president Megawati. Van bomaanslagen in toeristencentra geldt hetzelfde.

Het westerse toerisme betekent voor Indonesië en zeker voor het eiland Bali een belangrijke bron van inkomsten. Geen wonder dat de koersen op de Indonesische effectenbeurs vanmorgen fors daalden.

Minder toeristen betekent meer werklozen. Ook in het informele circuit (verkopers van souvenirs etc.) zijn velen voor hun levensonderhoud van het toerisme afhankelijk.

Wel moeten we daarbij bedenken dat de levenswijze van veel westerse toeristen de ergernis oproept van strenge moslims, voor wie alcoholgebruik al een gruwel is. Een ergernis die in tal van gevallen ook terecht is. Massatoerisme en prostitutie gaan vaak samen.

Een aanslag op westerse toeristen levert terroristen wereldwijd een maximale publiciteit op. Meer dan wanneer de aanslag zou zijn gepleegd op een drukke markt die vrijwel uitsluitend door de autochtone bevolking werd bezocht.

Inmiddels heeft de Indonesische politie de beveiliging van alle ambassades en consulaten in het land versterkt. Zeker wanneer president Bush tegen Irak ten strijde trekt, moet gerekend worden op verdere onrust en aanslagen in de islamitische wereld.

Westerse landen hebben president Megawati hun steun aangeboden bij het opsporen van de daders. Het is en blijft echter uiterst moeilijk om netwerken van terroristen onschadelijk te maken, zeker wanneer die onder de bevolking kunnen rekenen op een kring van sympathisanten.