Heilige overtuigingen moeten niet worden gerelativeerd onder de vlag van de dialoog. Volgens prof. Vroom, hoogleraar godsdienstfilosofie aan de VU, moeten verschillen altijd helder blijven. „Anders loopt het debat vast. Bovendien voelt het achterwege laten van helderheid als zeep. Het is glibberig, je weet niet wat je aan elkaar hebt. Respect voor elkaar blijft dan achterwege.”Aan het debat namen christenen en moslims deel. Twee christelijke en twee islamitische sprekers en dagvoorzitter Vroom zochten onderling naar verwantschap en verschil. De dag was georganiseerd door VU podium, een organisatie die in haar activiteiten zoekt naar relaties tussen levensbeschouwing en wetenschap.

Tijdens het debat gingen de sprekers in op het recent uitgegeven boek ”In het spoor van Jezus en Mohammed”. Prof. Vroom: „Dit is het eerste boek in zijn soort waarin moslims en christenen met elkaar samenwerken om te schrijven over de binnenkant van hun geloof.”

De hoogleraar hekelde de felle toon in huidige debatten. „Bij publieke discussies nodigt men dan een radicale en een gematigde moslim uit. De achterliggende, niet uitgesproken, gedachte is dat beide groepen even groot zijn. Onzin natuurlijk.”

Godslasterlijk
Volgens prof. dr. M. Brinkman, hoogleraar interculturele theologie aan de VU, hoeft Jezus’ relatie tot God geen belemmering te zijn voor de dialoog. „Jezus komt ook voor in de Koran, maar alleen als een profeet in de lange rij van voorgangers uit het Oude Testament. Het zoonschap van Jezus wordt ontkend en als godslasterlijk gezien. Voor moslims is dat in strijd met de eenheid van God.”

Het zoonschap is in de Bijbel echter niet gedefinieerd als verwekte God bij een vrouw een Kind, stelde de VU-theoloog. „Het woord wijst naar de bijzondere relatie tussen Jezus en God. Het is moeilijk om méér van Jezus te zeggen. Beide antwoorden, ”Hij is volstrekt God” en het islamitische ”Hij is volstrekt geen God”, zijn onjuist. Jezus is niet van God te scheiden, zoals het christelijke concilie van Chalcedon in 451 het benoemde.”

Jezus als teken
In de ogen van prof. Brinkman en prof. Vroom moeten voor een goede dialoog woorden soms worden vervangen zonder dat het geloof wordt aangetast. Prof. Brinkman: „Ik ben geneigd het beladen woord ”Zoon” te vervangen door ”teken”. Zowel in de Bijbel als in de Koran komt dat woord voor. Jezus is het teken dat God aanwezig is in ons lijden. Hij is ook het teken van onze vertegenwoordiging bij God. En zo is het geen bedreiging voor de eenheid van God.”

Ook het woord ”wetten” werkt blokkerend, aldus prof. Vroom. „Voor een Nederlander heeft die term een negatieve bijklank. Het duidt op een verbod en bij overtreding ervan een boete. Moslims zijn dan ook bezig met het zoeken naar een vertaling voor ”sharia” die geen negatieve gevoelswaarde kent.”

Mens
In het boek wordt ook aandacht besteed aan de dagelijkse manier van leven. Een predikante van de protestantse gemeente te Bilthoven, drs. B. Bos, wijst op de Bijbel, de traditie en de mensen die haar leven hebben gekruist. Daaruit krijgt haar geloof gestalte.

De geloofspraktijk wordt ook benadrukt door dr. S. el Bouayadi-van de Wetering, docente aan de VU en Inholland: „Verschil mag er zijn. Maar ik voel de pijn dat we niet bij elkaar komen als mens. Laten we onze relaties niet beperken met het elkaar bestoken vanuit de dogma’s.”

De komende tijd zullen ook in Rotterdam en Leeuwarden debatten worden gehouden rondom het boek ”In het spoor van Jezus en Mohammed”.