In het Drentse Veenhuizen werd woensdag een symposium gehouden over de toekomst van kerkgebouwen in Noord-Nederland. Het symposium ”Kerk te koop” werd gehouden in de neogotische rooms-katholieke kerk in het dorp. De hoofdorganisatoren waren de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK) en de Stichting Oude Drentse Kerken (SODK).De belangstelling voor de toekomst van het bedreigde religieuze erfgoed in Noord-Nederland is groot. Zeker honderd belangstellenden weten de weg naar het roemruchte ’gevangenisdorp’ te vinden. Onder hen een aanzienlijk aantal kerkrentmeesters en politici.

Het is voor kerken moeilijk zich te handhaven, stelt dagvoorzitter Harm van der Veen vast. Door fusie en ontkerkelijking komen steeds meer kerken leeg te staan. Ook is er een toenemende concurrentie op de subsidiemarkt. Vroeger was iedereen het erover eens: de kerk was hét monument in de woonomgeving en verdiende bescherming. Tegenwoordig strijdt ook ander cultureel erfgoed om de beperkte pot met subsidiegelden.

Van der Veen: „We concurreren nu met oude fabriekspanden, stadions en exotische slingertuinen. Het is een zaak dat de kerk zich weet te handhaven te midden van al dit overwoekerende erfgoed.”

De voorzitter van de Stichting Oude Drentse Kerken (SODK), Martin Verhagen, schetst op het symposium een beeld van de situatie in Drenthe. De provincie telt 170 kerken van voor de Tweede Wereldoorlog. Zeventig daarvan zijn rijksprovinciaal monument. Een kleine honderd hebben dus geen beschermde status, stelt Verhagen vast.

Daarbij komt dat slechts drie Drentse gemeenten een monumentenbeleid voeren. Tijd om de politiek en de maatschappij wakker te schudden, meent de voorzitter van de Drentse belangenorganisatie.

Zijn Groningse collega Peter Breukink, directeur van de Stichting Oude Groninger Kerken, onderstreept de oproep van Verhagen. Ook hij wijst de politiek, zowel provinciaal als gemeentelijk, op haar verantwoordelijkheid. De eindverantwoordelijkheid voor de toekomst van de kerk ligt echter volledig bij de eigenaar.

Breukink: „De eigenaar moet uiteindelijk de belangrijkste beslissingen nemen. Het is voor de eigenaar de kunst om kansen te benutten en bedreigingen te keren.” De bezitter van een kerkgebouw kan dat vaak niet alleen, weet de directeur. Zijn oplossing: „Word deskundig of zoek hulp.”

Voor hulp zijn kerkrentmeesters welkom bij zijn organisatie. Breukink: „Wij willen onze kennis en ervaring inzetten voor een toekomst voor het religieuze erfgoed. Dat doen we niet uit eigenbelang, maar uit onvoorwaardelijke betrokkenheid bij religieus erfgoed. Laten we de samenwerking zoeken en strategische beslissingen nemen om zo ons religieus erfgoed veilig te stellen.”

Ter verpozing van het publiek is er op het programma, behalve voor een orgelconcert, ook ruimte gemaakt voor de Drentse dijkgraaf en schrijfster Marga Kool. Hoewel ze zichzelf beschrijft als „onkerks”, hebben kerken nog steeds de liefde van haar hart. „Het huis van God sloop je niet zomaar”, vindt ze. „In gespaarde gebouwen leven onze herinneringen.”