Volgens Klaas Boeder zijn de subsidieplafonds van de BRIM-regeling voor de subsidie van monumenten irreëel. De subsidieplafonds zijn echter ingegeven door het feit dat de beschikbare monumentengelden nu nog gedeeltelijk vastgezet zijn in de toezeggingen uit de oude (BRRM-)regeling. Deze regeling loopt pas in 2012 af.Daarna is het de bedoeling om de vrijkomende gelden te gaan inzetten voor de nieuwe regeling. De besluitvorming daarover is volop aan de gang. De beperktheid van de huidige middelen voor het reguliere BRIM is dus van tijdelijke aard.

Dat deze middelen onvoldoende zouden zijn, bestrijdt de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM). De orgelwereld is op tal van fronten geconfronteerd met het nieuwe BRIM, maar ook met artikel 43 daaruit (over restauratieachterstanden) en de zogenoemde achterstandsregeling. Het is gelukt om voor de orgels in de achterstandsregeling 6 miljoen euro aan subsidiegelden te realiseren. Daaruit resulteert een omzet van circa 10 miljoen euro. Dit is het maximum dat de reguliere restauratieorgelmakers in Nederland in de komende drie jaar kunnen verwerken. In het artikel in het RD van 7 april wordt dat ook nadrukkelijk vermeld.

Een grotere investering zou de markt niet ten goede komen en beunhazerij in de hand werken. De afgelopen jaren was de gemiddelde overheidsinvestering in de orgelrestauraties circa 2 miljoen euro per jaar. De huidige injectie sluit daar dus op aan.

De mening dat het ontbreekt aan een goed beleid met voldoende continuïteit, deelt de RACM niet. De RACM is van mening dat de middelen tot op heden de gangbare praktijk volgen. De terughoudendheid die in het subsidiebeleid wordt betracht, leidt immers tot een effectieve inzet van de beschikbare middelen. De orgeldeskundige W. Diepenhorst stelt terecht dat de huidige injectie volstaat, gelet op de omvang van de markt.

Aaibaar
De enige vraag die rest, is hoe de financiële kant van het beleid ook na 2010 kan worden gecontinueerd. Het antwoord daarop hangt af van de politieke besluitvorming.

Wat het uurtarief van de orgelmakers betreft, het gemiddelde tarief ligt momenteel rond de 42 euro. Het wettelijke tarief (exclusief toeslagen van 20 procent) is vastgesteld op 34 euro, inclusief de toeslagen dus 41 euro. Het orgelmakerstarief bevat al deze reguliere toeslagen en is dan nauwelijks duurder dan het gemiddelde uurtarief in andere delen van de (restauratie)markt.

Indien de orgelmakers kunnen aantonen dat een hoger tarief noodzakelijk is, kan dat in de toekomst onderwerp van overleg zijn. Op dit moment bestaat er geen reden om van het vastgestelde bedrag af te wijken.

De constatering dat de orgelwereld het imago tegen heeft en dat een orgel minder aaibaar is dan een molen, onderschrijft de RACM niet. Wij zijn van mening dat ook de aaibaarheid van het orgel groot is. De hoeveelheid initiatieven die verband houden met het orgel (concerten, publicaties, symposia, opleidingen, open orgeldagen etc.) benadrukt dat nog eens.

Het kostenplaatje voor de instandhouding van het historisch orgelbestand is, als basis voor de huidige achterstandsregeling, al gemaakt in nauw overleg met alle betrokken partijen en het is bekend dat de restauratieachterstand momenteel circa 24 miljoen euro bedraagt. Met de extra injectie van de achterstandsregeling (6 miljoen euro) wordt nu circa 35 procent van de achterstanden ingelopen. Dat is -zoals hierboven al betoogd- het maximaal haalbare voor de komende drie jaar als gelet wordt op kwaliteit en beschikbare mankracht.

De auteur is hoofd onderzoek instandhouding bij de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM).