„Psyche van hoorder belangrijk bij preek”
De mate waarin en de wijze waarop de preek betekenisvol is, wordt voor ongeveer 50 procent bepaald door het godsbeeld en de stemming van de hoorders. Wat mensen in de preek horen, lijkt in sterke mate bepaald te worden door hun persoonlijkheidsstructuur.
Dat stelt dr. Hanneke Schaap-Jonker in haar (Engelstalige) proefschrift ”Voor het aangezicht van God. Een interdisciplinaire studie naar de betekenis van de preek en godsbeeld, persoonlijkheid en gemoedstoestand van de hoorders”. Zij promoveerde vandaag op deze studie aan de Protestantse Theologische Universiteit, vestiging Kampen.Hanneke Schaap-Jonker (1977) is onder meer lid van de commissie preekconsenten vanwege de kleine synode van de Protestantse Kerk in Nederland, van de Visiegroep Areopagus (IZB) en van de Catechesecommissie van de HGJB.
Centraal in haar onderzoek staat de betekenis van de preek, in relatie tot de psychologische kenmerken van de hoorders. Onderzoek naar de hoorders sluit aan bij de huidige ontwikkelingen binnen de praktische theologie. Aandacht voor psychologische factoren in religie en religieuze ervaring verbindt het onderzoek met de godsdienstpsychologie.
De promovenda is van mening dat de interdisciplinaire dialoog tussen praktische theologie en godsdienstpsychologie gevoerd dient te worden op basis van een gezamenlijke belangstelling voor de antropologische dimensie van geloof.
Het onderzoek is uitgevoerd binnen drie gemeenten die behoren tot de Protestantse Kerk in Nederland. Twee gemeenten zijn te situeren in het midden van de kerk en één behoort er tot de Gereformeerde Bond. De promovenda heeft respondenten bevraagd via een enquête en enkele diepte-interviews gehouden over preek en kerkdienst.
Een preek blijkt betekenisvol als hoorders een ontmoeting met God ervaren en uitzicht hebben tot over de grenzen van het leven. Een preek krijgt pas zijn volledige betekenis als hoorders er wat mee kunnen en weten wat ze ermee moeten doen. Opvallend is volgens Schaap dat hoorders de relationele dimensie die beslissend is voor een betekenisvolle preek, theologisch opvatten: het is de hoorders om de relatie met God te doen.
De promovenda bepleit in de opleiding van predikanten een plaats voor de klinische psychologie, liefst aangevuld met een leertherapie.