Dat blijkt uit de vijfde editie van ”Cijfers en Feiten”. Het boekje, een uitgave van het Steunpunt Kerkelijke Beheerszaken van de GKV, bevat een uitvoerig onderzoek naar de inkomsten en uitgaven van plaatselijke vrijgemaakte kerken in de periode 2000-2006. Aan het onderzoek werkten 118 van de 274 kerken mee. Die vertegenwoordigen 47 procent van de in totaal 125.000 kerkleden.Met het onderzoek wil Steunpunt Kerkelijke Beheerszaken onder andere inzicht geven in het kerkelijk uitgavenpatroon. Kerkenraden, diaconieën en commissies kunnen de cijfers gebruiken om het eigen financiële beleid te toetsen. De uitgave biedt classes en synode houvast bij kerkoverstijgende beleidsbepaling, bijvoorbeeld over steunaanvragen en quota.

De vrijgemaakten gaven in 2006 in totaal 53,5 miljoen euro aan de plaatselijke kerken. Dit geld kwam vooral binnen via de vaste vrijwillige bijdrage (VVB): 73 procent. Collecten droegen voor 14 procent bij aan de inkomsten. Uit de cijfers blijkt verder dat leden uit kleinere gemeenten meer bijdragen aan de kerk dan die in grotere gemeenten.

De jaarlijkse inkomsten stegen overeenkomstig de gemiddelde inkomens van de huishoudens. De vaste inkomsten namen daarmee jaarlijks met 4 procent toe. „De ontvangsten via de VVB stijgen relatief meer dan via de collecten. Financieel gezien kan het kerkenwerk, bij gelijkblijvende inzet en verwachtingen, ongestoord voortgaan.”

Het steunpunt vergelijkt de inkomsten per kerklid met die in de -veel grotere- Rooms-Katholieke Kerk en de Protestantse Kerk in Nederland. Deze kerkverbanden halen respectievelijk gemiddeld 25,75 euro en 133 euro per kerklid op. Uit onderzoek binnen deze kerken blijkt dat de betrokkenheid van kerkleden van grote invloed is op de gemiddelde opbrengst.

”Cijfers en Feiten” laat verder zien dat het onderhoud van een predikant 45 procent van de totale kerkelijke uitgaven vormde. Het steunpunt verwacht dat dit percentage de komende jaren zal stijgen omdat veel predikanten met emeritaat gaan. Het gemiddelde bedrag per ziel voor de koster blijft ongeveer gelijk: 31 euro per jaar.

Het steunpunt constateert dat de inkomsten uit legaten „drastisch” afnemen: sinds 1993 met de helft. „Dit is opvallend omdat verondersteld mag worden dat ouderen steeds vermogender worden en de eigen kinderen het veelal beter hebben dan hun ouders destijds. Is het vanzelfsprekend alles door de kinderen te laten erven of is het schenken van een deel aan de kerk wel bespreekbaar?”

De diaconale uitgaven voor ondersteuning nam de afgelopen dertien jaar niet toe. De diaconieën hebben 4,5 miljoen euro aan reserves. Het steunpunt vraagt zich af of een dergelijke financiële buffer nodig is „Of kunnen we dit ook anders aanwenden?”

Kerkleden besteden gemiddeld 3,10 euro aan plaatselijk evangelisatiewerk. „Evangelisatie is niet alleen een zaak van geld”, schrijven de opstellers van het boekje, „maar vooral ook van liefde en inzet, van tijd en aandacht en van bewogenheid. Anderzijds mogen we ons afvragen of onze geldbesteding aan evangelisatieactiviteiten een afspiegeling is van onze aandacht voor evangelisatie.”