Sjibbolet
Ik ben van PSV en ik ben van AJAX… Daaraan moest ik denken toen ik in deze krant las dat het gebruik van bepaalde e-mailadressen inmiddels schijnt te leiden tot groepsvorming, om het maar voorzichtig te zeggen. Het gebruik van een e-mailadres dat niet eindigt op kliksafe.nl zou mensen al in een verdachte hoek kunnen plaatsen. Niets werelds is ons vreemd.
Voor de goede orde, ik heb ook een Kliksafeadres en ik gun Kliksafe een goede klandizie. Ook vind ik het zeer wenselijk dat we een vorm van gefilterd internet gebruiken.Toen ik dit las was ik verbaasd en teleurgesteld. Kennelijk is er weer iets nieuws waarmee we de gezindte die we een warm hart toedragen kunnen onderverdelen. Hierbij valt aan te tekenen dat dit onderverdelen getuigt van een kleinburgerlijke hokjesgeest. Bovendien verheffen we hiermee onszelf zonder grond boven anderen.
Hoe hypocriet kun je zijn? Persoonlijk bijvoorbeeld: Wel open internet, maar voor de buitenwereld toch Kliksafe? Wel Bijbellezen, maar de geestelijke en lichamelijke gezondheid in een waagschaal leggen door naar homeopaten en magnetiseurs te gaan?
Modieuze, stemmige kleding dragen, maar meer uit ijdelheid dan uit ingetogenheid. Onder jongeren neemt café- en bioscoopbezoek toe, om over drankketen nog maar te zwijgen, terwijl ’s zondags de kerk bezocht wordt. Wie de enquêtes onder de jeugd leest, weet dat er niet veel onderscheid is met onkerkelijke jeugd op het gebied van muziekkeuze, omgang met media en opvattingen over seksualiteit. Kortom, op het persoonlijk vlak is het verleidelijk om met twee maten te meten. Er is wat loos in de gereformeerde gezindte.
De kerkelijke verdeeldheid heeft weliswaar haar zijn oorzaken, maar is niet aan buitenstaanders uit te leggen. Er wordt soms geoordeeld over kerkelijke richtingen en predikanten op een wijze die doet denken dat het over een muzikale smaak gaat. Het zou goed zijn om niet alleen te bedenken wat wij van de preek of de Bijbel vinden, maar in de eerste plaats wat de preek of de Bijbel van ons vindt. Deze en andere zaken vormen van binnenuit een bedreiging voor de gereformeerde gezindte.
Daarnaast zijn er bedreigingen van buitenaf. Te denken valt aan de kleiner wordende vrijheid om godsdienstige opvattingen te hebben en daarmee samenhangend de vrijheid ten aanzien van het personeelsbeleid van scholen en instellingen, het ventileren van opvattingen over de moraal, maar ook praktische zaken als de openstelling van winkels (op zondag). We worden bevraagd op principes die verder reiken dan wat uiterlijkheden en dat moet kunnen lijden.
Wanneer deze bedreigingen niet het hoofd wordt geboden, bestaat een reële dreiging dat van een groep of gezindte over enkele jaren geen sprake meer is. Het is de vraag welke dreiging eerder haar tol eist. De vermolming van binnenuit, of de bedreiging van buitenaf.
Wanneer de gereformeerde gezindte uiteenvalt, zullen velen individueel hun richting moeten bepalen, niet gehinderd door de dwang van de groep. Dat leidt ongetwijfeld tot meer eenzaamheid en stuurloosheid, maar mogelijk biedt het ook kansen tot herkenning buiten ons eigen hokje. Misschien gaan de gedachten dan terug naar vroeger, toen alles beter was. Aan nu en nog vroeger dus.
Het is onvoorstelbaar dat velen deze tijd gebruiken om elkaar in hokjes in te delen en te verbijten en te ver-(is0(
eten op basis van sjibbolets, zoals
een e-mailprovider, die niet het wezen van het bestaan raken.(is2m(
Het is de tijd waarin in veel kerken openbare geloofsbelijdenis wordt afgelegd. Jonge mensen die kiezen voor de dienst van de Heere. Dat is altijd verheugend. Is het niet tekenend dat soms gesproken wordt over ”belijdenis van de waarheid” alsof een uiterlijke belijdenis het maximaal haalbare is? Is een persoonlijk geloof niet langer de standaard? Ligt daar ook niet de sleutel tot het behoud van de reformatorische gezindte? Niet allerlei uiterlijkheden en sjibbolets bepalen wie we zijn, maar de aan- of afwezigheid van een persoonlijk geloof. Die richting moeten we de jeugd wijzen en zelf voorleven. Het bijbehorende uiterlijk en gedrag zullen zeker volgen - uit dankbaarheid. Het zal leiden tot samenbinding en tot weerbaarheid.
De auteur is arts in het Universitair Medisch Centrum Groningen. Reageren aan scribent? gedachtegoed@refdag.nl.