Balkenende memoreerde de moeilijke start die Claus in 1965 in Nederland maakte, maar ook de omslag die er daarna onder ons volk plaatshad. „Nederlanders geven zich niet zo gemakkelijk. Maar als ze het doen, is hun liefde ook hecht.” De premier sprak van de grote verdiensten die de prins had als „permanente steun voor de Koningin” en als „gewaardeerd adviseur op tal van gebieden.”

„Jongeren herkenden in hem zijn ontspannen omgang met traditionele vormen. Nederlanders van buitenlandse afkomst herkenden in hem de inspanning om een plek te verwerven in de Nederlandse samenleving. Mensen met een slechte gezondheid herkenden in hem het verzet tegen de slopende kracht van een ziekte”, aldus de minister-president.

Volgens Balkenende had Claus „een eigen carrière, waarin hij zijn talenten ontplooide”, zij het dat die carrière zich afspeelde binnen de grenzen van wat een echtgenoot van de Koningin is toegestaan. „Maar binnen zulke grenzen een rol van betekenis spelen, is misschien nog wel een grotere prestatie dan wanneer je alle vrijheid hebt.”

Behalve premier Balkenende voerden woensdagmiddag in de Ridderzaal ook de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer het woord. Tussen de toespraken door was tromgeroffel en muziek van een koperblazersensemble te horen. Het ensemble bracht verder Bachs vertolking van het Lutherlied ”Ein feste Burg” ten gehore. Claus luisterde graag naar de religieus geïnspireerde muziek van Bach.

Dat de prins als adviseur op het terrein van ontwikkelingssamenwerking regelmatig in de Tweede Kamer te zien was, onderstreept het belang dat hij hechtte aan het parlementaire proces, zei kamervoorzitter Weisglas. „Ik herinner me een lange vergadering met minister Herfkens, waar hij de hele dag bij was. Aan het eind zei hij tegen de minister: „Goed gebruld, leeuw!” Nog nooit heb ik een minister zo trots zien kijken.”

Door zijn betrokkenheid bij het thema ontwikkelingssamenwerking werd Claus door sommigen wel als politiek links bestempeld. „Volgens de prins verwezen de begrippen links en rechts echter naar de buitenzijden van het politieke spectrum”, aldus Weisglas, „terwijl hijzelf liever een visie op de maatschappij had zonder een bepaald label te dragen.”

De prins kon enorm goed naar anderen luisteren, aldus de kamervoorzitter. „Hij stelde de goede vragen en gaf zijn gesprekspartner op subtiele wijze het gevoel dat deze hem had overtuigd, terwijl het in feite de opvatting van prins Claus was die de conclusie van het gesprek vormde.”

Senaatsvoorzitter Braks roemde het „ongekreukt constitutioneel gedrag” van Claus, stoelend op „substantiële regelkennis.” Dat neemt niet weg dat hij „soms de grenzen van zijn positie opzocht, soms met een elegante rebellie, maar zonder ooit ongepast te worden”, aldus Braks.

Het was woensdag voor het eerst dat een lid van het Koninklijk Huis in een Verenigde Vergadering van beide Kamers werd herdacht. Naast de parlementariërs, de leden van de Raad van State, de ministers van Staat en leden van het Corps Diplomatique waren talloze hoogwaardigheidsbekleders aanwezig. Van de oud-premiers gaven Kok, Van Agt en De Jong acte de présence.