Deskundigen achter de tafel van de Atlantische Commissie wisten donderdag te vertellen dat de spanning tussen Amerika en Europa momenteel uitzonderlijk laag is. „Op de vijfde verjaardag van de invasie in Irak moeten we zeggen dat veel frustratie is overwonnen”, constateerde de Deense NAVO-diplomaat Thierry Legendre. „Er was sprake van een harde tegenstelling, maar momenteel werkt men weer aan gezamenlijke belangen.”De Duitse politicoloog dr. Karl-Heinz Kamp zei zelfs dat de „NAVO nu in de vorm is waarin de Amerikanen haar willen hebben. Ze is relevant omdat ze militair actief is. De VS zullen dus hun interesse in de NAVO niet verliezen.”

Volgens Kamp moeten Europese landen er ook niet op rekenen dat crises binnen de NAVO zoals rond de inval in Irak met een Democratische president in het Witte Huis niet zullen voorkomen. „Barack Obama zal veel meer van Europa vragen dan president Bush heeft gedaan. Als Europa wil dat Amerika echt samenwerkt, heeft dat zijn prijs.”

De Duitser Kamp voorspelde dat zijn eigen land binnen de NAVO veel aan invloed zal verliezen aan Frankrijk. De nieuwe president Sarkozy is binnen de NAVO veel actiever dan zijn voorganger. De verwachting is dat hij tijdens de top in Boekarest opnieuw troepen voor Afghanistan ter beschikking stelt. Kamp: „De Duitsers staan daarentegen steeds op de rem. Deze herverdeling van invloed is op zichzelf al een transformatie van het bondgenootschap.”

De Canadese prof. David Haglund toonde zich heel negatief over de opstelling van Duitsland. „Vanouds is de samenwerking tussen Canada en Duitsland heel erg goed. Maar op dit moment wordt deze sterk minder, voornamelijk omdat de Duitsers de Canadezen niet willen bijstaan in het gevaarlijke zuiden van Afghanistan. Duitse verkenningsvliegtuigen willen zelfs geen informatie doorgeven aan Canadese troepen. Dat hakt er diep in, want het was de NAVO die tijdens de Koude Oorlog Duitsland beschermde tegen het Warschaupact.”

Nederland zal zich op de top in Boekarest sterk maken voor de ”gezamenlijke aanpak” van Afghanistan, kondigde NAVO-ambassadeur Herman Schaper aan. In deze brede aanpak beperkt de NAVO zich vooral tot het veiligheidsaspect en laat ze meer civiele zaken (zoals de opbouw van goed bestuur) over aan andere internationale organisaties. Om die reden schuiven ook VN-topman Ban Ki Moon en vertegenwoordigers van de Wereldbank aan in Boekarest.

De grote verrassing van de NAVO-top in de Roemeense hoofdstad blijft de vraag of er zaken kunnen worden gedaan met de Russische president Poetin. Al lang bestaat grote spanning tussen Moskou en de NAVO, momenteel vooral over de komst van een Amerikaans raketschild in Oost-Europa. Schaper: „De kernvraag is of Poetin ervoor kiest te vertrekken als staatsman of als een strijder. Ook voor president Bush is deze NAVO-top het uitgelezen moment te laten zien wat hij kan om stabiliteit te bevorderen. Het is niet voor niets dat er voorafgaand aan de top nog heel veel onderling diplomatiek verkeer tussen Amerika en Rusland is.”