HET BEGIN: De eerste scheuren in het financiële systeem werden in juni vorig jaar zichtbaar. Zakenbank Bear Stearns kwam toen met de mededeling dat twee van zijn hedgefondsen die belegden in Amerikaanse hypotheken extra kapitaal nodig hadden. In augustus sloeg de paniek toe toen de Franse bank BNP Paribas de handel in drie eigen beleggingsfondsen moest stilleggen. Deze hadden ook belegd in Amerikaanse hypotheken, maar BNP Paribas kon de waarde van die beleggingen niet meer berekenen.(is0(CRISIS: De kredietcrisis staat voor de angst van banken om aan elkaar te lenen. Normaal gesproken lenen banken elkaar continu kapitaal. Dit zorgt voor een soepele gang van zaken op de financiële markten. Maar omdat het vertrouwen in elkaar is afgenomen door onzekerheid over de verliezen op de Amerikaanse hypotheekmarkt, lijkt de kredietmarkt geregeld op te drogen. Centrale banken moeten daarom met forse kapitaalinjecties optreden.

(ON)VOORZIEN: Achteraf is het makkelijk praten, maar de kredietcrisis is door sommigen voorspeld. Superbelegger Warren Buffett hekelde enkele jaren geleden bijvoorbeeld al de ingewikkelde financiële producten die werden verkocht op de financiële markten. Hij doelde daarbij onder meer op de gewoonte om Amerikaanse hypotheken te bundelen. Daardoor was het mogelijk om mensen met een laag inkomen een hypotheek te verstrekken, omdat die waren gekoppeld aan hypotheken van mensen met een goed inkomen en zo werden doorverkocht aan grote beleggers. Het probleem was echter dat de producten niet echt doorzichtig waren. Bovendien konden banken de beleggingen buiten de boekhouding houden. Buffett sprak van „financiële massavernietigingswapens” in een tijd dat president George W. Bush op zoek was naar echte massavernietigingswapens in Irak.

SCHULDIGEN: De voormalige Amerikaanse centralebankpresident Alan Greenspan krijgt het de laatste tijd zwaar voor de kiezen. Onder zijn leiding verlaagden de Amerikaanse centrale banken begin deze eeuw agressief de rente. Daardoor namen banken steeds grotere risico’s met hypotheekverstrekkingen en kon er een zeepbel op de Amerikaanse huizenmarkt ontstaan. Toen de rente opliep, begonnen de problemen.

SLACHTOFFERS: De eerste slachtoffers waren de Amerikanen die hun hypotheek niet meer konden betalen door de oplopende rente. Banken hebben sinds vorig jaar zomer al meer dan 200 miljard dollar (125 miljard euro) moeten afschrijven op hun hypotheekportefeuilles. Waarschijnlijk komen er nog honderden miljarden dollars bij. De vraag is of alle banken daartegen voldoende zijn bewapend. Bear Stearns ging vrijdag bijna kopje onder, maar wie volgt?

WINNAARS: Zakenbank Goldman Sachs gokte vorig jaar al vroegtijdig op een neergang van de Amerikaanse huizenmarkt en verdiende daar miljarden dollars mee. Ook beleggers in grondstoffen beleven gouden tijden. Geld wordt nu liever in goud of olie gestoken dan in aandelen. Maar uiteindelijk is iedereen verliezer als de economie door de kredietcrisis in een zware recessie belandt.