Het boek ”Verbum Dei manet in aeternum. Luther en Calvijn in hun Schriftverstaan” is een vrucht van de bijeenkomsten van een internationale werkgroep, die enkele malen per jaar bijeenkomt en zich bezighoudt met de exegese en de prediking van Luther en Calvijn. De bundel werd ter gelegenheid van diens tweeëntachtigste verjaardag aangeboden aan prof. Boendermaker, emeritus hoogleraar lutherana aan het Evangelisch-Luthers Seminarie. De aanbieding vond gisteren plaats door prof. dr. W. Balke, in de hervormde kerk te ’s-Graveland.Prof. Boendermaker vindt het boek een teken van de vriendschap die in de loop der jaren ontstaan is. Het onderzoek met de studiegroep heeft hem verrijkt. „De contacten in deze kring zijn buitengewoon kostbaar.”

Het kennen van Luther is welhaast een onmogelijke opgave, aldus prof. Boendermaker, die blij is met belangstelling van studenten voor het Lutheronderzoek. Voor hen liggen nog steeds onontgonnen gebieden braak.

De Lutherkenner gelooft dat de bundel mensen zal inspireren om de Bijbel te lezen vanuit de bronnen van de Reformatie. „Als we dat niet doen, blijven we aan de rand.”

Zijn eigen artikel in het boek gaat over Gods verborgenheid bij Luther. „Ik ben er zeker van dat een man als Bonhoeffer, die zo zeer te maken kreeg met de duisternis en de verborgenheid van Hem, Die hij door alles heen volgde, niet zo had kunnen schrijven en dichten over de ”goede machten die ons omgeven”, als hij deze geheimen en deze achtergrond niet gekend had”, schrijft hij in het boek.

Existentieel

De bundel is samengesteld door prof. dr. W. Balke, emeritus hoogleraar kerkgeschiedenis in Amsterdam, dr. S. Hiebsch, onderzoeker en hoofdauteur van het boek ”Martin Luther. Zijn leven, zijn theologie”, en prof. dr. W. Janse, hoogleraar kerkgeschiedenis aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.

De werkgroep komt sinds 2000 een aantal keren per jaar bijeen. Calvijn- en Lutherkenners uit Nederland, Zwitserland, Amerika, Japan, Korea en Zuid-Afrika buigen zich dan over originele teksten van Luther en Calvijn. Prof. Balke leest hardop een preek van Calvijn over een bepaald Schriftgedeelte en prof. Boendermaker doet dat met een preek of een commentaar van Luther over hetzelfde Bijbelgedeelte. De leden bekijken wat de overeenkomsten en de verschillen tussen de hervormers zijn in hun uitleg van een bepaalde tekst.

„De insteek is een wetenschappelijke”, zegt prof. Janse desgevraagd, „maar gecombineerd met een existentiële betrokkenheid.” „Je komt gaandeweg steeds meer onder de indruk van de zeggingskracht van de preken van de hervormers. Er zijn nog heel veel onbekende preken van Calvijn. Hij preekte van aantekeningen. De hervormer ging in op de Bijbeltekst, maar nam soms ook de vrijheid om ervan af te wijken. Zo fulmineerde hij nogal eens tegen het rooms-katholieke bijgeloof.”

Soms doe je met elkaar verrassende ontdekkingen, aldus prof. Janse. Hij noemt die keer toen Calvijn de onderlinge liefde noemde als een belangrijk element van het avondmaal. Deze notie kom je gewoonlijk meer bij andere groeperingen tegen. Calvijn wordt immers vooral gezien als de theoloog van de relatie met God zoals die beleefd werd tijdens het avondmaal.

De hoogleraar is nu bezig met het zoeken naar mogelijkheden voor een uitgave -in 34 delen- van de correspondentie van Calvijn.