In het interview dat hij Balkenende afnam, vertelde de premier dat het geloof diep met zijn bestaan is verbonden. Zo diep dat hij zich niet kon voorstellen dat hij zonder zou kunnen leven. „Zonder geloof kun je niet functioneren”, voegde hij eraan toe. Dat ging te ver, vond Pechtold. Volgens hem had de premier bedoeld te zeggen dat alleen gelovigen goed kunnen functioneren. Mensen zoals hij, die van God niet willen weten, zouden daarmee door de premier zijn gediskwalificeerd.De grond die Pechtold onder de voeten meende te hebben, was in werkelijkheid natuurlijk niet veel meer dan een hoopje drijfzand. Zelfs in het geval de premier inderdaad had bedoeld te zeggen dat niemand zonder geloof kan leven, had hij nog niets onoorbaars gezegd. Ieder mensen gelooft, ook Pechtold, bijvoorbeeld dat er geen buitenaardse werkelijkheid is of dat er ooit een oerknal is geweest. Maar wie de uitspraak van Balkenende in zijn context plaatst, zal moeten toegeven dat hij zich beperkte tot de rol van het geloof in zijn persoonlijk leven. Vandaar dat de premier het relletje in de kiem kon smoren.

Niettemin wilden Pauw en Witteman de discussie nog eens dunnetjes overdoen. Zowel Van den Bosch als Pechtold waren voor het programma uitgenodigd, waarbij voor eerstgenoemde de rol van tafelheer was weggelegd. Zo iemand mag ook op andere onderwerpen reageren die in de uitzending aan de orde komen. Dat was best bijzonder. Pauw en Witteman behoren tot de VARA-familie en koesteren zeker geen EO-sympathieën.

Over het verloop van de uitzending lopen de meningen sterk uiteen. Volgens CU-burgemeester Tigelaar (Oud-Beijerland) was het een schande wat er gebeurde. „De teneur was: hoe kunnen we het christelijk geloof nog belachelijker maken. Toen Van den Bosch de uitspraken van Jezus over de ware Wijnstok uitlegde, werd daar lacherig op gereageerd”, zo liet hij begin deze maand in een interview in deze krant optekenen. Tigelaar staat daarin bepaald niet alleen. Op de site van Pauw en Witteman is sinds de uitzending al heel wat kruit verschoten. Ook de jubilerende EO-interviewer Knevel had met gekromde tenen gekeken, bleek uit de Volkskrant van afgelopen maandag.

Dat zou een vrij lafhartige streek zijn geweest van het duo Pauw en Witteman. Een christen uitnodigen voor een programma om hem en zijn geloof eens goed belachelijk te maken. Zo gaan we niet met elkaar om in dit land. Groot was echter mijn verbazing toen ik het programma via de website terugkeek en waarnam dat Van den Bosch met grote welwillendheid werd bejegend. Hij werd door Witteman zelfs met „je” aangesproken. Dat duidde er niet alleen op dat de heren elkaar (nog steeds) kennen maar ook dat de VARA-presentator zijn gast tegenover de kijker bewust niet op afstand wilde houden.

Inderdaad, er werd ook wat spottend gelachen. Daar heeft Tigelaar gelijk in. Dat gebeurde toen er beelden over het EO-verleden van Van den Bosch werd vertoond om hem bij de kijkers nader te introduceren. In het filmpje sprak Van de Bosch over Jezus als ware Wijnstok, wat hilariteit verwekte. Maar het was duidelijk dat het publiek geen idee had wat Van den Bosch bedoelde. Witteman gaf dat ook eerlijk toe, waarop de vroegere EO-presentator de gelegenheid kreeg uit te leggen dat Jezus Zichzelf omschrijft als Wijnstok en wat dat voor een christen inhoudt. Dat maakte snel een eind aan de vrolijkheid.

Desgevraagd zegt Van den Bosch (tegenwoordig directeur van Beter-uit Reizen) dat ook hij geen moment het gevoel had dat er respectloos met hem en zijn geloof werd omgegaan. De sfeer ervoer hij als plezierig en zeker niet als vervelend. Dat er werd gelachen om de uitdrukking van Jezus als ware Wijnstok, schrijft hij toe aan de onbekendheid van het publiek met Bijbeltaal. „Wij verliezen wel eens uit het oog dat de meeste mensen niet meer weten waar we het als christenen over hebben. Voor een van de volgende uitzendingen interviewde ik Alie Hoek-van Kooten, die het over de hemelse heerlijkheid had. Ik heb haar geadviseerd een andere uitdrukking te gebruiken, want het grote publiek weet gewoon niet meer wat je bedoelt.”

Het advies van Van den Bosch de taalkloof te overbruggen spreekt me persoonlijk meer aan dan de kritiek op Pauw en Witteman, al was het alleen al omdat we met kruit zuinig moeten omgaan.