„Het is moeilijk ingrediënten en voedselproducten te vinden waarvan je zeker weet dat die koosjer zijn”, zegt ze, toch nog glimlachend boven een enorme pan soep en warme groente. Telefoontjes naar Hongaarse bedrijven stelden haar niet gerust. „Het is beter dan toen wij hier aankwamen uit Amerika, vlak na het communisme. Maar helaas gebruiken ze hier nog steeds dezelfde machines voor het bereiden van vlees en groenten, en bestaat Hongaarse margarine onder meer uit dierenvet.”Uitwijken naar andere producten uit de Europese Unie om een maaltijd te koken volgens de regels van de Joodse wet in het Oude Testament, is kennelijk geen optie. Oberlander kan niet vaststellen waar ingrediënten vandaan komen of hoe dieren geslacht zijn.

Zegen
Ze is niet de enige, blijkt uit conclusies van een woensdag afgeronde driedaagse conferentie die vlak bij Boedapest gehouden werd. Strengorthodoxe rabbijnen uit minstens vijftien Europese landen, waaronder Nederland, maar ook uit het islamitische Turkije en uit Israël, bogen zich in het plaatsje Ráckeve over de invloed van globalisatie op koosjer voedsel.

„Vroeger was het gemakkelijk”, zegt organisator Slomo Koves, een 28-jarige Hongaarse rabbijn die het koken aan zijn vrouw overlaat. „Vroeger ging men naar de achtertuin voor koosjer voedsel. Maar tegenwoordig gaan mensen naar supermarkten waar producten liggen die in veel gevallen niet in eigen land gemaakt zijn. Zelfs als dat wel zo is, kunnen ingrediënten uit vijftien verschillende landen komen.”

Het wordt steeds moeilijker voor rabbijnen hun zegen te geven, inclusief stempel en handtekening, over producten die zij niet kennen. „Rabbijnen doen dat niet zomaar voor het geld dat zij krijgen van een bedrijf, maar uit liefde voor het geloof.”

Hij geeft toe dat er problemen zijn geweest met corruptie. „Ook rabbijnen maken fouten.”

De deelnemers aan de conferentie zijn volgens hem koosjer. Zij hebben afgesproken een databank te maken met informatie over producten. Ook zullen de rabbijnen bedrijven vragen koosjer te produceren. Er is een wereldmarkt met zeker 20 miljoen mensen die koosjer willen eten, heeft Koves berekend. „De meesten van hen zijn moslims.”

Controle
Niet alle firma’s staan te trappelen het Joodse gat in de markt te vullen. Vooral in China blijken er problemen te zijn. „Het is een van de grootste voedselproducenten ter wereld. Maar de kwaliteit van Chinese producten of daar geproduceerde ingrediënten is niet altijd goed”, verzucht Koves.

Ook is het blijkbaar moeilijk een rabbijn te vinden die in Chinese fabrieken het productieproces wil controleren. Religie wordt niet gewaardeerd in het communistische land. „We moeten rabbijnen uit andere landen importeren in China. Er is niet echt een religieuze Joodse gemeenschap daar.”

Dat motiveert rabbijnen niet hun families te verlaten en naar China af te reizen. Ook Koves wekt niet de indruk zijn koffers te willen pakken. Hij werd in Hongarije in 2003 ingezegend als de eerste orthodoxe rabbijn sinds de Holocaust, toen 600.000 Hongaarse Joden omkwamen. „We proberen nu de ongeveer 100.000 Joden die hier nog leven weer te interesseren voor hun geloof”, vertelt Koves.

Het helpt dat zijn echtgenote erin slaagt koosjer te koken, ondanks Hongarijes evidente liefde voor cholesterol. „Dat is knap, want het enige dat koosjer is in Hongarije, is Palinka”, grapt hij over het sterk alcoholisch drankje.

De Joodse geleerde beëindigt het gesprek met een gebed. Om te danken voor zijn maaltijd. „Dat doe ik elke dag weer.”