In veel andere opzichten blijven de ouderen echter een vergeten groep. Onze maatschappij is op een hijgerige manier vooral gericht op jongeren. Zíj zijn de toekomst, in hen wordt geïnvesteerd, dat loont. Het misverstand dat oudere werknemers duur zijn, minder presteren en vaker ziek zijn, is hardnekkig en wijdverbreid. En de verplichting om met 65 jaar met pensioen te gaan betekent maar al te vaak dat kennis en ervaring voor de maatschappij verloren gaan. Oud zilver wordt nog lang niet op waarde geschat.Het is daarom gedurfd dat de Boekenweek, die vandaag begint, dit keer in het teken staat van de ouderen. Het motto is ontleend aan een roman van Louis Couperus: ”Van oude mensen…” Bepaald geen thema waarmee jongeren de boekwinkel worden ingelokt.

Toch zien uitgevers brood in deze Boekenweek. Met verbazingwekkende gretigheid brengen ze rond dit thema tientallen boeken op de markt; boeken die de problemen, maar vooral de kansen van het ouder worden breed uitmeten. Kennelijk beschouwen uitgevers -en dat zijn ook ondernemers- ouderen als een interessante doelgroep.

Wat opvalt aan de stroom publicaties is de horizontale en materialistische insteek die grosso modo wordt gekozen. Als we veel schrijvers mogen geloven begint het echte leven wanneer iemand met pensioen gaat en van een „welverdiende rust” kan gaan genieten. Hij kan nu dingen doen waar hij tijdens zijn werkzame leven -druk, druk, druk- niet aan toekwam.

Op zichzelf hoeft het niet verkeerd te zijn om na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd te genieten en allerlei dingen te ondernemen. En gezondheid is ook dán een groot goed, daar mag aandacht voor zijn. Maar de eenzijdige insteek op aards genot schiet zijn doel voorbij. Terecht wijst Frits de Lange er in ”De armoede van het zwitserlevengevoel” op dat zo’n manier van leven niet alleen onchristelijk, maar ook oervervelend is. Het lijkt prachtig, maar het bevredigt niet.

Terwijl ouderen, juist omdat ze vaak nog zo vitaal zijn, veel voor jongere generaties kunnen betekenen. Ze kunnen hun levenswijsheid en -ervaring delen en op die manier verzilveren. Dat geeft zin aan hun leven. Het is ook een Bijbelse opdracht, zeker als het gaat om het doorvertellen van „de loffelijkheden des Heeren” (Psalm 78). Dan is de grijsheid „een sierlijke kroon” die wordt gevonden op de weg der gerechtigheid (Spreuken 16:31).

Het bereiken van een hoge(re) leeftijd is niet iedereen gegeven. In meer dan een opzicht is het een rijke zegen. Psycholoog Draaisma signaleert in ”De heimweefabriek” het opmerkelijke fenomeen dat mensen zich vanaf hun zestigste dingen uit hun jonge jaren opeens scherp gaan herinneren. Dat stelt hen in staat zich op het einde van het leven te bezinnen en na te denken over wat er allemaal is gebeurd, zodat ze nog dingen kunnen rechtzetten. Het maakt de cirkel van hun leven rond. Ze kunnen de balans opmaken en zich zo voorbereiden op de toekomende eeuw. Wonderlijk hoe God de mens heeft gemaakt en toegerust.

Zo bezien was het beter geweest wanneer het CPNB de héle titel van Couperus’ roman tot motto had gekozen: ”Van oude menschen, de dingen die voorbijgaan”. Immers, de wereld gaat voorbij, en haar begeerlijkheid. Maar die de wil van God doet, blijft in der eeuwigheid. Dat geldt oud én jong.