In onze samenleving wordt seksualiteit openlijk tentoongesteld. In radioprogramma’s, tijdschriften, videoclips en films wordt open en bloot gesproken over de meest intieme zaken van het seksuele leven van de mens. Wat vroeger alleen werd bekeken in een gevonden of stiekem aangeschaft seksblaadje, verschijnt nu met een enkele muisklik op het scherm. De gemiddelde jongere van dertien jaar heeft al heel wat pornofilms gezien, tenminste als hij of zij televisie, open internet en tolerante of afwezige ouders heeft.De vraag is welke invloed deze blootstelling aan seksuele uitingen op de menselijke geest heeft. Groeit er een generatie op die doordrenkt is van seksuele beelden en uiterst vrije opvattingen over seksualiteit huldigt? Bieden steeds meer meiden geslachtsgemeenschap aan in ruil voor een breezer of een telefoonkaart? Worden jongens steeds seksueel gewelddadiger omdat ze vaak gewelddadige seks op tv zien? Laten steeds meer meiden een borstcorrectie uitvoeren om toch maar te voldoen aan huidige schoonheidsidealen? En: wordt het christelijke getuigenis dat seksualiteit thuishoort in de monogame huwelijksrelatie van man en vrouw steeds minder getolereerd?

Het lijkt alsof zich momenteel een kentering voordoet. Het ministerie van OCW gaat de komende jaren de gevolgen van de seksualisering van de maatschappij voor zowel jongeren als de maatschappij onderzoeken, zo meldde minister Plasterk onlangs in de emancipatienota. Gerenommeerde instituten als de Rutgers Nisso Groep en het Nederlands Jeugdinstituut rapporteerden eind vorig jaar over de invloed van de media op seksualiteit bij jongeren. Er wordt dus van officiële zijde aan de bel getrokken. Het zal duidelijk zijn dat dit niet gebeurt vanuit zorg om de handhaving van Gods geboden, maar vanuit een geseculariseerde visie op seksualiteit en de positie van vrouwen in de samenleving.

Gevolgen
Vanuit wetenschappelijk oogpunt wordt terecht gesteld dat weinig bekend is over de gevolgen van seksualisering op de lange termijn. Het is waar dat soms te gemakkelijk wordt gesteld dat seksuele uitwassen een regelrecht gevolg zijn van seksualisering van de media. Toch zijn er aanwijzingen dat de seksualisering haar sporen nalaat op ten minste vier levensterreinen. We constateren geestelijke, psychologische, seksuele en relationele gevolgen.

Op geestelijk gebied wordt de overtuiging dat God seksualiteit geplaatst heeft in de huwelijksrelatie van man en vrouw steeds verder teruggedrongen. In plaats daarvan wordt in de media voortdurend geëtaleerd dat seksuele gemeenschap een normaal onderdeel vormt van de relatie tussen jongens en meiden, jongens en jongens, en meiden en meiden.

Dat de duivel steeds meer terrein verovert, wordt trefzeker geformuleerd door een ervaringsdeskundige. Hij is getrouwd, ambtsdrager in een reformatorische kerk, en in behandeling omdat hij jarenlang verslaafd was aan pornografie en masturbatie. Naar aanleiding van het symposium van vandaag beschreef hij op mijn verzoek de gevolgen van zijn geheime leven. „Dat ik ooit in de hemel terecht zou komen is iets wat ik niet kon geloven. De zonde van de focus op seks is daarvoor te groot. Deze zonde druist in tegen zo’n beetje alle tien de geboden. Wat dat betreft kun je zonder meer spreken van een zeer geslaagde invalshoek die de duivel heeft gekozen.”

Psychologische gevolgen zijn zichtbaar wanneer jongens en meiden ontevreden worden over hun lichaam. Zij lijden eronder dat hun uiterlijk afwijkt van het ideaal dat zij in de media zien van stoere mannen en sensuele slanke vrouwen. Psychologische schade zien we ook bij jongeren die slachtoffer worden van seksuele intimidatie via chatrooms, MSN of webcam.

Seksuele gevolgen blijken er ook te zijn. Na intensieve blootstelling aan expliciete seks in filmpjes op internet ontwikkelen jongeren vrijere seksuele opvattingen en worden vrouwen meer gezien als seksobjecten.

In de hulpverlening horen wij van de ernstige schade die seksverslaving aan relaties toebrengt. Vrouwen voelen zich om begrijpelijke redenen bedrogen, gekwetst, geïsoleerd, vernederd, jaloers, boos en gekrenkt wanneer zij erachter komen dat hun echtgenoot veelvuldig seksuele beelden van andere vrouwen zit te bekijken op internet. Zij ervaren het als overspel wanneer hij intimiteit en seksuele bevrediging zoekt bij allerlei andere vrouwen, ook al is dat dan via een beeldscherm.

Catechismus
Hoewel de gevolgen van seksualisering ernstig zijn, zijn enige relativerende opmerkingen op hun plaats. Er bestaat geen regelrecht verband tussen het zien van seksuele beelden en het uitvoeren ervan. Bij veel jongeren leeft het besef dat de wereld die in de media wordt geschetst anders is dan de dagelijkse realiteit. En ouders en andere opvoeders kunnen heel wat invloed uitoefenen op de gevolgen van seksualisering in de media. Zij kunnen jongeren bijbrengen dat zij vooral kritisch moeten omgaan met wat zij zien en horen in de media.

Over de geestelijke gevolgen van de huidige seksualiseringsgolf is er wel veel reden tot ernstige zorg. De woorden van de Heidelbergse Catechismus hebben niets van hun actualiteit verloren: „God verbiedt niet alleen echtbreken en dergelijke schandelijkheden, maar ook alle onkuise daden, gebaren, woorden, gedachten, lusten, en wat de mens daartoe trekken kan.” Dat geldt ook voor de schijnwereld van de media.

De auteur is werkzaam als psychotherapeut en seksuoloog NVVS bij Eleos en in een eigen praktijk.