Bij de besprekingen in de Tweede Kamercommissie zal ongetwijfeld aandacht zijn voor de recente problematiek in Brabant. In Den Bosch zorgt de voorgenomen komst van woonvoorzieningen (hostels) voor verslaafden met psychiatrische en verslavingsproblematiek voor veel commotie. Onderzoek en praktijk tonen aan dat alleen een gezamenlijke aanpak van politie, openbaar ministerie, zorgverleners en reclassering leidt tot meer veiligheid op straat, minder overlast en herintegratie van zelfs de moeilijkste doelgroepen.In Utrecht is inmiddels aangetoond dat een intensieve en gezamenlijke aanpak helpt; de overlast in de gehele stad, en met name in en rond Hoog Catharijne, is aanzienlijk verminderd. De kracht van deze aanpak zit hem in een goede mix van dwang, drang en zorg. De hostels, tot stand gekomen na diverse inspraakrondes en verspreid over de stad, zijn inmiddels geaccepteerd en functioneren goed.

Ook onderzoeken en adviezen wijzen eenduidig op het belang van een geïntegreerde aanpak van zorg en justitie. Uit een recent rapport van de Raad voor de Maatschappelijke Ontwikkeling blijkt dat mensen met psychiatrische en/of verslavingsproblemen die delicten plegen vaak klem zitten in systemen die niet goed bij hun situatie passen.

Verdubbeling
De keuze tussen straf en zorg, vergelding of behandeling is niet altijd eenduidig te maken. Soms is behandelen niet zinvol en is het beter om alleen te straffen. Maar het omgekeerde geldt ook. Een behandeling heeft in sommige gevallen meer zin en effect dan een straf.

In de Tweede Kamer zal het justitiële verslavingsbeleid onder de loep worden genomen. De verslavingsreclassering en GGZ Nederland werken graag mee aan het bereiken van het doel dat de bewindslieden van Justitie en VWS zich stellen: verdubbeling van het aantal toeleidingen naar zorg van verslaafden die met justitie in aanraking zijn gekomen. Met een aandeel van bijna 50 procent verslaafde gedetineerden is dit nog niet voldoende, maar het streven is goed.

Hiervoor is een aantal belangrijke voorwaarden nodig. We moeten in staat worden gesteld de mensen te vinden, naar de zorg te brengen en voldoende zorgplaatsen te creëren. Om dit te bereiken, moet de reclassering aanwezig zijn in de gevangenis en moeten er zo weinig mogelijk bureaucratische hobbels zijn in de toeleiding naar zorg. Er moet meer ruimte komen voor de professional en er moet echt werk worden gemaakt van ketenaanpak en doorgaande zorg.

De auteurs zijn respectievelijk directeur van Stichting Verslavingsreclassering GGZ (SVG) en directeur van GGZ Nederland, de brancheorganisatie van instellingen voor geestelijke gezondheids- en verslavingszorg.