Prof. Paul, docent aan de Christelijke Hogeschool Ede (CHE) en aan de Evangelische Theologische Faculteit in Heverlee noemt de uitkomst van Parfitts zoektocht naar de ark „nogal teleurstellend.” „Het gaat om een vage replica uit 1350 na Christus, dus ongeveer 2000 jaar nadat de ark bij de verwoesting van de eerste tempel, in de tijd van Jeremia, is verdwenen.”De hoogleraar uit Ede beschouwt Parfitts verhaal, zoals dat gepubliceerd wordt in zijn dinsdag te verschijnen boek ”De Ark des Verbonds”, als een van de vele theorieën die over de ark de ronde doen. „Feitelijk is er niets bekend over de verdwijning van de ark. Wel zijn er talloze theorieën over de lotgevallen van de ark in omloop. Met de vondst van Parfitt is een van die theorieën wel iets aannemelijker geworden, maar echt bewijs ontbreekt en dat betekent dat de andere theorieën ook zullen blijven bestaan. De Ethiopisch-Orthodoxe Kerk zal haar eigen claim gewoon handhaven.”

Het bewijs dat Parfitt aanvoert is volgens prof. Paul „bepaald niet overtuigend. De genoemde restanten van ringen vormen een wel erg vage overeenkomst.”

Prof. Paul kent Tudor Parfitt van diens eerdere boeken. Volgens de hoogleraar heeft Parfitt lange tijd onderzoek gedaan onder een Afrikaanse stam, de Lemba, in het Vendagebied in Zuid-Afrika. Hoewel de ongeveer 30.000 leden van de stam zeiden dat ze een van de verloren stammen van Israël zijn, raakte Parfitt daarvan, na grondig onderzoek, niet overtuigd. Volgens zijn verslag uit 1992 zijn de Lemba een vermenging van Arabieren, Indiërs en misschien Afrikaanse stammen.

Enige jaren later ging Parfitt terug naar Venda om met nieuw ontwikkelde genetische studies verder onderzoek te doen. Prof. Paul: „Het team verzamelde toen DNA-monsters van de Bantoes, inwoners van Jemen, Sefardische en Asjkenazische Joden, inclusief de Coheniem -het priestergeslacht- uit beide tradities. Een opvallend resultaat was dat het modale haplotype van het Y-chromosoom, karakteristiek voor de Joodse priesters, in dezelfde frequentie voorkomt onder de Lemba. Dit genetische kenmerk is het meest aanwezig in de Bubaclan. Velen beschouwen dat als bewijs dat de Lemba inderdaad een Joodse oorsprong hebben. Op grond van deze gegevens heeft Parfitt zijn boek herzien.

Wanneer de Lemba inderdaad afstammen van Joden of Israëlieten, is het mogelijk dat er in de stam een herinnering was aan de echte ark. Maar de gevonden replica hoeft daarmee nog niet meer te lijken op de echte ark dan hedendaagse afbeeldingen in kinderbijbels of in het Bijbels Museum.”

Hoe betrouwbaar is Parfitt, wetenschappelijk gezien?

„Parfitt is een wetenschapper die verbonden is aan de University of London, School of Oriental and African Studies. Hij heeft veel onderzoek gedaan in Afrika. Vanwege zijn avontuurlijke instelling wordt hij wel omschreven als een soort Britse Indiana Jones. Hij is iemand die de wetenschappelijke methoden van onderzoek beheerst, maar de manier waarop zijn nieuwste boek aangekondigd wordt, lijkt meer op de aanpak bij de Harry Potterboeken dan op de gebruikelijke wijze van bekendmaking van wetenschappelijke vondsten.”

Er doen nogal wat verhalen de ronde over de ark des verbonds.

„Er doen inderdaad veel verhalen de ronde. Het bekendste is dat Menelik, zoon van koning Salomo en de koningin van Scheba, de ark in het geheim meegenomen heeft naar Ethiopië. De Ethiopisch-Orthodoxe Kerk beweert de ark te bezitten. Als bewaarplaats wordt Axum aangewezen, naast de kerk van Onze Vrouwe Maria van Zion; maar afgezien van de ”bewaker van de ark” mag niemand daar naar binnen. Zelfs de patriarch van de Ethiopische Kerk mag de ark niet zien.

Als andere verblijfplaatsen worden een grot in de buurt van de Dode Zee, een geheime grot onder het tempelplein in Jeruzalem en het Vaticaan genoemd. In het apocriefe boek 2 Makkabeeën 2:4-8 staat dat de ark in opdracht van de profeet Jeremia in de berg Nebo is verstopt. Toen later niemand meer de grot kon vinden, zou de profeet gezegd hebben: „Die plek zal onbekend blijven totdat God Zijn volk weer samenbrengt en zich erover ontfermt.”

De meeste geleerden, aldus prof. Paul, nemen aan dat de ark buit gemaakt of verwoest is bij de vernietiging van de tempel door de Babyloniërs en dat er geen ark meer gestaan heeft in het heilige der heiligen van de tweede tempel, gebouwd na de Babylonische ballingschap.

Mocht de ark inderdaad ooit nog worden gevonden, wat zal dan de impact zijn op de verhouding tussen Joden, christenen en moslims?

„Het zou natuurlijk opzienbarend nieuws zijn en een bevestiging van een deel van het Bijbelse getuigenis, namelijk de betrouwbaarheid van de geschiedschrijving van Israël uit de tijd van de koningen. Verder vermoed ik dat er niets verandert in de relatie tussen de genoemde godsdiensten, omdat die niet ontkennen dat er ooit een ark geweest is.”

Is een mogelijke vondst van de ark vergelijkbaar met de vondst van de Dode Zeerollen?

„Door de vondsten van veel Bijbelhandschriften weten we hoe betrouwbaar het overschrijven van de Bijbelboeken was. Wat verandert er door de vondst van een voorwerp waarvan het bestaan al lang aangenomen werd? In ieder geval dat we dan precies weten hoe de ark eruitzag en dat de tekeningen ervan bijgesteld zullen worden. Overigens zijn er in Israël groepen die zich voorbereiden op de bouw van de derde tempel en intussen al veel materialen voor die tempel klaar hebben. Onlangs is de kleding van de hogepriester, met borstlap en gouden hoofdplaat, vervaardigd. Misschien dat zij in de vondst van de ark een goddelijke aanwijzing zullen zien dat de bouw van die tempel binnenkort zal plaatsvinden. Voor anderen zal de profetie van Jeremia meer gaan leven.”