EU laat niet recessieangst regeren
BRUSSEL - In de Verenigde Staten worden alle registers opengetrokken om de dreigende recessie af te wenden. Heel anders gaat het toe in de EU. Daar volstaan de autoriteiten met te benadrukken dat de Europese economie in een veel betere conditie verkeert dan de Amerikaanse.
Of de VS in een echte recessie belanden, moeten we afwachten. De meest gangbare definitie voor dat fenomeen is twee opeenvolgende kwartalen van krimp, een situatie waarin het nationaal product, als de graadmeter voor de omvang van de bedrijvigheid, niet toeneemt, maar afneemt. De cijfers duiden op in ieder geval een sterk afzwakkende groei. In het vierde kwartaal van 2007 bedroeg ze, met dezelfde periode in het jaar ervoor als vergelijkingsbasis, slechts 0,6 procent. De nullijn komt akelig dichtbij.De Federal Reserve (Fed) van topman Bernanke reageert heftig. In de voorbije weken heeft zij tot tweemaal toe de rente met een forse stap naar beneden gebracht: eerst met 0,75 procentpunt en daarna met nog eens 0,5 procentpunt. De regering van president Bush op haar beurt gooit er een fiscaal stimuleringspakket tegenaan. De burgers krijgen rond de 150 miljard dollar ofwel zo’n 100 miljard euro aan belastingverlaging toegeschoven; en dan maar hopen dat zij dankzij die koopkrachtinjectie in deze onzekere tijden gewoon blijven consumeren.
Het zijn agressieve ingrepen. Daar steekt de opstelling van de EU schril bij af. De strategie aan deze zijde van de Atlantische Oceaan draagt een louter verbaal karakter, erop gericht de boodschap erin te hameren dat we ons niet zo veel zorgen hoeven te maken. Hier geldt: elkaar vooral geen crisis aanpraten. Met recente woorden van Eurocommissaris Almunia (Monetaire en Economische Zaken): „Onze situatie is meer solide dan die van de VS. De groeiverwachtingen moeten misschien wel met enkele tienden van een procent bijgesteld worden, maar de prognoses wijzen er niet op dat we op het punt staan in een recessie te geraken.”
Later deze maand verschijnen de nieuwe ramingen van Brussel. Afgelopen november werd voor 2008 ingezet op 2,2 procent voor de eurozone en op 2,4 procent voor het geheel van de Unie.
Premier Juncker van Luxemburg, die tegelijk de post van minister van Financiën bekleedt en in die hoedanigheid de vergaderingen met zijn collega’s uit de overige lidstaten met de gemeenschappelijke munt leidt: „Het effect van een recessie in de VS zal voor ons beperkt zijn.” Voorzitter Barroso van de Europese Commissie sluit zich daarbij aan. We zijn volgens hem niet immuun voor wat in Amerika gebeurt, maar van een scenario met een negatieve groei wil hij niet weten.
Anders dan de Fed, laat de Europese Centrale Bank (ECB) actie tot dusver achterwege. Hij schoot wel te hulp toen in de herfst de onderlinge kredietverlening tussen de commerciële bankinstellingen opdroogde. De ECB vergrootte de mogelijkheden om bij hem te lenen en verbeterde daarmee de liquiditeit van de geldmarkt.
Maatregelen om de groei aan te zwengelen, treft hij echter niet. Dat is ook niet zijn taak. De ECB behoort volgens de verdragsbepalingen primair enkel te waken over de prijsstabiliteit. Dat in tegenstelling tot de Fed, die expliciet de opdracht heeft bij haar beleid tevens de werkgelegenheid te bevorderen.
Het inflatietempo in de EU ligt momenteel boven de 3 procent en overschrijdt daarmee ver het op lange termijn gehanteerde plafond van 2 procent. Dat zet de monetaire bestuurders in Frankfurt, onder aanvoering van president Trichet, klem. Ruimte om de rente te verlagen ontbreekt, de ontwikkeling van de geldontwaarding vraagt eerder om juist een opwaartse aanpassing. Donderdag vindt het maandelijkse beraad van de ECB plaats.
Budgettaire impulsen zijn in Europa evenmin aan de orde. De EU-landen voeren zelf het commando over hun nationale begroting, terwijl Brussel erop toeziet dat de tekorten binnen de perken blijven. Vorige week nog werd Frankrijk, waar Sarkozy zich voorstander toont van een meer expansieve aanpak, op de vingers getikt omdat het te weinig vordert op de weg naar evenwicht. Almunia onderstreepte daarbij dat het streven naar gezonde overheidsfinanciën prioriteit behoudt.
Zijn baas Barroso waarschuwde een dag later, na een minitop in Londen met de regeringschefs van Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Italië, dat niet mag worden toegegeven aan de verleiding tot „kunstmatige stimulering van de groei.” „De fundamenten van de Europese economie zijn sterk”, luidt voorlopig de redenering.