Symbool
Het kabinet zou volgende week een besluit nemen over het dragen van boerka’s. Als een vrouw met zo’n kledingstuk ook een gezichtssluier heeft, is niemand in staat haar eerlijk in de ogen te kijken. De keuze van de ministers lijkt duidelijk. Ambtenaren mogen tijdens hun werk het gezicht niet bedekken. Ook op scholen moeten ogen, mond en neus onbedekt blijven. Maar een algemeen verbod op gezichtsbedekkende kleding komt er niet.
Wat is de achtergrond van dit voornemen? In december 2005 sprak een meerderheid van de Tweede Kamer zich uit voor een verbod op het in het openbaar dragen van boerka’s. In november 2006 beloofden de toen zittende ministers deze wens spoedig te vervullen. Toen kwam PVV’er Wilders halverwege 2007 met een wetsvoorstel. Een initiatief dat overigens inhoudelijk niet veel kans van slagen had.Waarom houdt de boerka de gemoederen toch zo bezig? Sommigen vinden dat het kledingstuk de emancipatie van islamitische vrouwen bedreigt. Een niet te onderschatten kwestie is ook dat die lange jurk de integratie van minderheden in de weg staat. Dat is juist. Het dragen van boerka’s bevordert de culturele verschillen in Nederland. Toch zijn het niet deze argumenten die de gemoederen het meest bezighouden en in vuur en vlam zetten.
Onder zo’n kledingstuk valt overigens gemakkelijk van alles te verbergen. Dat motief snijdt hout. Zoiets beseft pas de westerling die op zondag preekt in een land als Pakistan. Voor de kerkdeur staan met geweren bewapende mannen. Ter beveiliging. Tot drie kwartier na het begin van de dienst druppelen mensen binnen. De prediker denkt: Wat verbergen zij onder het -evenals de boerka- ruimvallende Pakistaanse pak? Explosieven? Er vielen bij aanslagen op kerken in islamitische landen al veel doden.
Is het motief dat een verbod op het dragen van boerka’s de godsdienstvrijheid aantast trouwens zo ijzersterk? Eind 2006 zei minister Verdonk dat er geen juridische belemmeringen zijn. Kennelijk komt het kabinet daarop terug. De regering zou van mening zijn dat het dragen van het gewaad geen risico oplevert voor de veiligheid. Ieder brengt zo z’n eigen motieven in om zich uit te spreken over het al of niet wenselijk zijn van een verbod op het dragen van de boerka.
Waarom leidt het islamitisch vrouwengewaad toch tot zo veel discussie? Wellicht is een weinig verwoorde reden toch belangrijk: dat de boerka fungeert als symbool. De kleding vormt een signaal, een teken van onderdrukking. Onder de dictatoriale, geweldlievende heerschappij van de taliban was de boerka in Afghanistan verplicht. En alle mannen droegen een baard en tulband. Soms klonk zelfs ineens de vraag - uit godsdienstig oogpunt: „Is jouw baard wel lang genoeg?”
De taliban zeiden met zo veel woorden terug te willen naar de middeleeuwen. Auto’s en trolleybussen waren niet nodig. Die werden verkocht als oud ijzer naar Pakistan. De islamitische wetgeving, de sharia, werd ingevoerd. Vrouwen werden beschouwd als verschrikkelijke wezens die je niet mocht zien. Zij werden geweerd uit het openbare leven. Ze moesten hun posities in het maatschappelijke en publieke leven opgeven.
Nu neemt de regering een maatregel. Het is goed om de godsdienstvrijheid te beschermen. Maar laat ze ook bedenken dat in Afghanistan nog altijd geen mogelijkheid bestaat een ’bovengrondse’ christelijke kerk te stichten. Dat het in Egypte voor een moslim onmogelijk is om over te gaan tot het christelijk geloof. Terwijl christenen die onder dictator Saddam Hussein relatief veilig waren in Irak, nu voorwerp zijn van moord en doodslag. Wie deze feiten meeweegt, kan iets gemakkelijker nee zeggen tegen een boerka. Hij beseft daarmee niet de godsdienstvrijheid te verkwanselen. Maar juist te voorkomen dat ze ooit verkwanseld wordt.
