Khan, secretaris-generaal van Amnesty International, hield donderdagmiddag in de Beurs van Berlage in Amsterdam de jaarlijkse ”Nooit Meer Auschwitz”-lezing.Wie oog heeft voor de verschillende kanten van iemands identiteit, kan volgens Khan beter begrijpen wat de verschillen tussen mensen zijn en wat hen samenbindt. „Dat is de manier waarop we angst te boven kunnen komen en hoe we kunnen zorgen voor sociale harmonie in een gebroken wereld.”

Beestachtig
In haar lezing verwees Khan naar de moord op miljoenen Joden en de vele Roma, homoseksuelen en gehandicapten in de Tweede Wereldoorlog - „de beestachtigste misdaad tegen de mensheid ooit.”

Als kind hoorde ze voor het eerst over de Holocaust toen ze in Bangladesh op school zat. De werkelijke betekenis ervan leerde ze echter kennen op haar veertiende, toen een oom haar het dagboek van Anne Frank te lezen gaf. „De Holocaust was niet langer iets van vreemden ver weg en lang geleden. Ik realiseerde me dat het plaatshad bij jonge meisjes zoals ik, bij moeders zoals mijn moeder, bij zussen zoals die van mij, en bij vaders zoals mijn vader.”

De Holocaust was „uniek in zijn beestachtigheid”, aldus Khan. „Maar nog steeds vinden er grove schendingen van mensenrechten plaats.”

In 2004 bezocht ze de regio Darfur in Sudan en zag met eigen ogen hoe dorp na dorp was verwoest. „Ondanks de grote publieke campagne van Amnesty International en andere mensenrechtenorganisaties wereldwijd, heeft de internationale gemeenschap te weinig en te laat ingegrepen.”

Vrijheid van discriminatie
Khan ziet vrijheid van discriminatie als een van de fundamentele principes van de mensenrechten. „Als er één ding is dat we van de Holocaust kunnen leren, is dat discriminatie een van de oorzaken is van de verschrikkelijkste schendingen van mensenrechten. Ondanks alles wat er is gebeurd, ondanks alles wat bekend is, is Europa nog steeds niet bevrijd van antisemitisme. Het karakter is veranderd -in het 21-eeuwse Europa komt antisemitisme eerder van burgers dan van regeringen- maar toch bestaat het nog steeds.”

Khan legde ook de vinger bij discriminatie van moslims. Die komt volgens haar aan de oppervlakte in restrictief asielbeleid en antiterreurwetgeving. „In veel delen van Europa hebben moslimminderheden een achterstand wat betreft werk, huisvesting en onderwijs. Ze zijn slecht geïntegreerd in de Europese samenleving, en ze voelen zich gestigmatiseerd en aangevallen door antiterreurmaatregelen. Volgens statistieken van de Britse vervoerspolitie worden Aziaten vijf keer vaker aangehouden en gecontroleerd dan een blank persoon in Engeland.”

Gevolg is, aldus Khan, dat veel moslims -vooral jonge mannen- in zichzelf gekeerd raken. Hun vervreemding en boosheid vergroten juist weer de angst en vooroordelen van anderen in de samenleving. „Beide groepen worden minder tolerant en meer vijandig ten opzichte van elkaar. In de samenleving nemen antisemitisme, islamofobie, racisme en geweld toe.”

Amnesty International kreeg donderdag de Annetje Fels-Kupferschmidtonderscheiding voor haar werk voor de bescherming van de mensenrechten. Annetje Fels-Kupferschmidt (1914-2001) was medeoprichtster en tientallen jaren voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité.

url verwijzing web (u689(refdag.nl voor een uitgebreide versie van dit artikel.