Iedere Nederlander kan sinds deze week weten wie Ahmad Badr al-Din al-Hassoun is. De Syrische grootmoefti -een invloedrijk religieus rechtsgeleerde in de islamitische wereld- sprak dinsdag in Straatsburg het Europees Parlement toe. Hij ging daar tevens in op de veelbesproken Koranfilm van PVV-leider Wilders die staat te verschijnen.Volgens de grootmoefti is Wilders verantwoordelijk wanneer het na zijn film komt tot geweld en bloedvergieten. Maar „het is de verantwoordelijkheid van het Nederlandse volk om hem ervan te weerhouden”, voegde hij er fijntjes aan toe.

Het is verre van ondenkbaar dat, indien Wilders’ film daadwerkelijk beledigend is richting moslims, uitspraken van hooggeplaatste personen in de islamitische wereld zoals Al-Hassoun het Nederlandse bedrijfsleven schade kunnen berokkenen.

Nadat moslims zich eind 2005 diep gegriefd voelden door de plaatsing van spotprenten over de profeet Mohammed in de Deense krant Jyllands-Posten liep de afzet van producten uit Denemarken fikse klappen op. Dit als gevolg van een wereldwijde niet-officiële boycot door moslims.

Volgens de Britse nieuwszender BBC kelderde de afzet van Deense goederen in de eerste zes maanden van 2006 met ruim 15 procent. De handel naar landen in het Midden-Oosten, zoals Saudi-Arabië en Iran, daalde in die periode zelfs met bijna 50 procent, vooral door de tanende afzet van zuivelproducten (zie kader).

Intolerantie
Een korte rondgang leert dat Nederlandse bedrijven aangeven nog niet te worden geconfronteerd met een verminderde afzet in het Midden-Oosten door de toenemende ophef omtrent de film van Wilders.

Woordvoerster Mieke Ripken van werkgeversorganisatie MKB-Nederland stelt ook geen grote boycot van ”Made in Holland” te verwachten. „Al zou het natuurlijk zomaar kunnen.”

Volgens haar is het Nederlandse bedrijfsleven gebaat bij een „stabiel politiek klimaat” en een „tolerant imago” van ons land in het buitenland. „Intolerantie stimuleert in de regel de afzet niet. Daarvan moet iedere politicus zich bewust zijn.”

Ook woordvoerder Roelf van der Kooij van ondernemingsorganisatie VNO-NCW zegt nog geen signalen te hebben ontvangen die kunnen duiden op een dalende afzet in de Arabische wereld. Al wordt er door ondernemers wel veel over gesproken. „Iedereen realiseert zich wat er kan gebeuren. Niemand weet echter wat er gaat gebeuren.”

VNO-NCW gaat ervan uit dat de Nederlandse politiek via het mondiale ambassadenetwerk voldoende zal uitstralen dat „de opvattingen van één parlementariër” niet de mening van Nederland vertolken. „We zijn voor vrije meningsuiting, maar staan niet achter belediging en een gebrek aan respect.”

Hollandse zuivel vast verankerd in Golfregio
Het Midden-Oosten is een belangrijke markt voor zuivel exporterende landen, waaronder Nederland. Ruim een kwart van de in Europa geproduceerde zuivel wordt verscheept naar de Arabische wereld. Sentimenten kunnen echter snel omslaan in de „groeiende zuivelmarkt” die het Midden-Oosten is, zo blijkt uit een publicatie van het Productschap Zuivel.

Het Deense Arla Food ondervond dit aan den lijve toen de afzet in het Midden-Oosten door de spotprentenaffaire in de eerste helft van 2006 kelderde met ruim 85 procent.

Een poging van Arla zich te distantiëren van de ophef baatte nauwelijks: halverwege 2006 waren de producten van het zuivelbedrijf te koop in 3000 winkels. Oorspronkelijk waren dit er 50.000.

Woordvoerder Brouwers van de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO, waarbij onder meer Friesland Foods en Campina zijn aangesloten) zegt op dit moment nog niets te merken van een tanende afzet in het Midden-Oosten, waar de verwachte film van PVV-Kamerlid Wilders zijn schaduw inmiddels vooruit werpt.

Wel zegt hij „enige zorgen” te hebben over de nabije toekomst. „We zijn constant met elkaar in gesprek, maar we weten nog niet welke emotie de film van Wilders zal oproepen.”

Heel ongerust is Brouwers echter niet. „Nederlandse zuivel is vast verankerd in het Midden-Oosten.”

Ieder voor zich
Wanneer de film van PVV-Kamerlid Wilders leidt tot een koopstop van Hollands fabricaat in de islamitische wereld, hoeft het bedrijfsleven niet zonder meer steun te verwachten van andere westerse concerns.

Zo plaatste de Zwitserse voedingsmiddelenreus Nestlé in 2006 een advertentie in een Saudische krant om te benadrukken dat het concern niet Deens was en ook geen producten uit Denemarken verkocht. Het bedrijf wilde zo een boycot van zijn producten voorkomen.

In Egypte koos de Franse supermarktketen Carrefour er destijds voor om eigenhandig alle Deense producten van de schappen te halen „uit solidariteit met moslims en de Egyptische gemeenschap.”