Ilse en Martijn
Auteur: Bert Wiersema
De cd-roms zijn verkrijgbaar in de christelijke boekhandel of via rainbowrom@planet.nl. De prijs bedraagt € 8,95. Er zíjn kinderen die zelfs de avonturen van Chris en Jorieke die Bert Wiersema uit zijn duim zuigt niet meebeleven. Gewoon omdat ze niet van lezen houden. Het digiboek moet daar verandering in brengen. Met Ilse en Martijn uit Ureterp letterlijk in de hoofdrol. Binnenkort duikt het tweetal in een nieuw avontuur.

Het digiboek is een nieuw fenomeen dat bedacht is door directeur Paul Rademaker van het gereformeerd-vrijgemaakte Gomarus College in Drachten. Hij vroeg kinderboekenschrijver Bert Wiersema -die juist zijn team was komen versterken- een verhaaltje te schrijven dat kinderen achter de computer zouden kunnen lezen. Allerlei speciale effecten zouden het ook aantrekkelijk moeten maken voor leerlingen die niet zo snel naar een boek grijpen.

„Ik heb altijd iets gehad met kinderen die niet zo goed kunnen meekomen, dus daar zag ik wel iets in”, vertelt Bert Wiersema enthousiast. „Eerst schreef ik een grappig verhaaltje over een ridder op een pony. Collega Harry Noordhof stoeide op de computer met tekst en beeldmateriaal en dat leverde een leuk resultaat op. Daarna werd het serieus. Ik had een Chris-en-Joriekeachtig verhaal in gedachten met de nodige spannende momenten erin. Harry en ik hebben allebei een zeilboot en die boten spelen een belangrijke rol in het avontuur dat Ilse en Martijn beleven in de omgeving van Ureterp. De kinderen luisteren op een eiland een geheimzinnig telefoongesprek af en raken zo betrokken bij de diefstal van een belangrijke uitvinding van professor Grimotsky. In de zomervakantie hebben we het verhaal nagespeeld en de belangrijkste momenten op foto en video vastgelegd. Daarna heeft Harry ze in het digiboek ”De gestolen uitvinding” verwerkt.”

Gewoon boek
Het digiboek oogt op het computerscherm als een gewoon boek dat opengeslagen voor je ligt. Rechts staat de tekst, links is een foto te zien. Met de muis kan steeds een bladzijde worden omgeslagen. In de tekst komen regelmatig woorden of zinnen voor die rood, groen of blauw zijn gemaakt. Een muisklik op een rood woord start een bijpassend videofragment, compleet met geluid. Achter een groen woord gaat alleen een geluid schuil, bijvoorbeeld een pistoolschot, een piepende deur of een gemeen lachje. Of een klinkende zoen. Af en toe is het een geluid met een knipoog. Wanneer de ene boef tegen de andere ’blaft’ hoor je bijvoorbeeld een echte hond blaffen. Aangeklikte blauwe woorden toveren een nieuwe foto op de linkerpagina te voorschijn.

„We hebben er bewust voor gekozen om het digiboek op een echt boek te laten lijken”, licht Wiersema toe. „De vorm blijft die van een boek met plaatjes. Het is de bedoeling dat het computerkind ook geïnteresseerd raakt in een leesboek van papier, dat hij ontdekt dat lezen leuk is.” Of dat gaat lukken, zal de tijd leren, maar de belangstelling voor de digitale belevenissen van Ilse en Martijn is buitengewoon groot. „Aanvankelijk hadden we 1000 exemplaren van ”De gestolen uitvinding” laten maken. We vroegen ons af of we die ooit kwijt zouden raken. Maar de verkoop loopt als een tierelier. Vooral het onderwijs toont veel belangstelling. De behoefte aan een tweede deel is groot. Het mooiste compliment kreeg ik van de moeder van een dyslectisch meisje dat vrijwel nooit las. Toen het kind een keer ziek was, kocht haar moeder ons digiboek voor haar. Het meisje is er een hele dag mee bezig geweest.”

Driedelige Statenbijbel
Dat het verhaal door amateurs is nagespeeld, lijkt het succes niet in de weg te staan. De makers willen de productie ook in de toekomst graag in eigen hand houden. Harry Noordhof, boef in ”De gestolen uitvinding”, zegt dat hij „ongelooflijk veel lol” heeft beleefd aan het naspelen van het boek. Ook Bert Wiersema, die de tweede schurk in het avontuur speelt, heeft met plezier aan de verbeelding van zijn eigen verhaal gewerkt. In het eerste digiboek neemt hij het op tegen zijn zoon Rutger (Martijn) en diens schoolvriendinnetje Anneberthe Boeve, die de rol van Ilse speelt.

Juist vanwege het niet-professionele karakter van het digiboek kan ook de lezer zelf af en toe vrolijke momenten beleven. Wie zou van inbreker Harry hebben gedacht dat hij op zijn zolderkamer een driedelige Statenbijbel en andere stichtelijke lectuur in de kast heeft staan?

„We wilden ook niet dat de filmfragmenten te realistisch zouden worden”, licht Wiersema toe. „De boeven zijn niet echt eng, kinderen krijgen er geen nachtmerries van.” Bijkomend punt was dat het digiboek niet te duur mocht worden. „We hebben het met vier mensen in eigen beheer uitgegeven. De prijs van de cd-roms bedraagt 8,95 euro. Maak je ze duurder, dan werkt dat alleen maar illegaal kopiëren in de hand. Voor scholen zijn overigens speciale licenties verkrijgbaar. Voor 35 euro kunnen ze de verhalen op elke schoolcomputer installeren.”

De verhalen die Bert Wiersema over Ilse en Martijn schreef, zijn niet specifiek christelijk. Ook dat is een bewuste keus geweest. „Het is een nieuw idee dat we graag voor een zo breed mogelijke doelgroep beschikbaar willen stellen. Aan de andere kant is het natuurlijk wel zo dat het digiboek heel goed op christelijke scholen kan worden gebruikt. Al wijzen sommige het gebruik van videofragmenten af.”

Meterkast als kluis
Ilse en Martijn beginnen binnenkort aan hun tweede avontuur. Ze raken betrokken bij een heuse bankoverval in het anders zo rustige Ureterp. Gelukkig helpt vrachtwagenchauffeur Peep de jongelui een handje.

De meeste opnames zijn op een zaterdag gemaakt, vertelt Wiersema. „Omdat we niet bij een echte bank terechtkonden voor een overval, kozen we een makelaarskantoor. Als je goed kijkt, zie je dat de bankbediende het geld uit de meterkast haalt. De overval zelf hebben we de dinsdag erna uitgevoerd. De politie was keurig op de hoogte gesteld, maar door ziekte van een agent wist men op het bureau nergens van toen een argeloze passant alarm sloeg. Hij had gezien dat gewapende boeven twee kinderen hadden ontvoerd. Drie overvalwagens met honden enzovoorts waren binnen vijf minuten ter plaatse. Met de veiligheid zit het hier in Ureterp dus wel goed.”

Hoewel deel 2 nog net niet in de winkel ligt, is Bert Wiersema alweer bezig met een nieuw digiverhaal. „Ik wil graag iets interactiefs maken. Ilse en Martijn gaan naar Groningen. De lezers kunnen dan zelf kiezen of ze met de trein of de auto gaan, zodat ze het verhaal kunnen sturen. In de stad beleven ze natuurlijk allerlei avonturen.”