Zelden zal er tijdens een conferentie georganiseerd door de Guido de Brèsstichting van de SGP zo hartstochtelijk en geëmotioneerd zijn gedebatteerd als donderdagavond over Israël. Dat het land internationaal een „steen des aanstoots" is, was wel bekend. Maar dat het in Gouda, onder Nederlandse christenen, tot zo veel heftige emotie aanleiding zou geven, dat hadden de SGP-organisatoren niet bevroed.

Ook Pee Koelewijn, spreekbuis van Christenen voor Israël en medeorganisator, had het niet zien aankomen. Hij leek spontaan van zijn stoel te vallen toen panellid Van der Graaf de knuppel in het hoenderhok gooide. Koelewijn nam het de studiesecretaris van de Gereformeerde Bond in de Nederlandse Hervormde Kerk „heel kwalijk" dat hij dat standpunt betrok. „Een Palestijnse staat mag er nooit komen en zal er ook nooit komen, voorzover ik Gods Woord ken."

Net als Koelewijn reageerde een deel van het publiek scherp afwijzend op Van der Graaf. Maar die zei frank van „tegenwind" te houden en wees vervolgens op het reële probleem dat 3,5 miljoen Palestijnen geen staatkundig onderdak hebben. „Het is de vraag hoelang je dat politiek kunt volhouden. Arafat is een schurk, maar er zijn velen in dat volk die graag een andere leider zouden hebben. Die mensen lijden momenteel."

Religieuze wortels
Voor het debat was het uitstekend dat Van der Graaf die onafhankelijke positie betrok. Want noch van de kant van Christenen voor Israël, noch van de twee aanwezige rabbijnen, noch van de zijde van de SGP kwam enige sympathie voor het idee van een Palestijnse staat. Volgens SGP-kamerlid Van den Berg zou zo’n staat een „permanente bedreiging voor de veiligheid van Israël" vormen.

Europarlementariër Belder zei niet te geloven dat een Palestijnse staat zal bijdragen aan de oplossing van het conflict, omdat dat diepe religieuze wortels kent. Verder waarschuwde hij voor onderschatting van het „samenzweringsdenken" in de Arabische wereld en het belang dat moslims hechten aan Jeruzalem.

Voordat de paneldiscussie begon, was de eensgezindheid betrekkelijk groot. Zowel Koelewijn als hoofdspreker rabbijn D. Brodman vroeg begrip voor de marginale positie van de staat Israël, die nog altijd in haar voortbestaan wordt bedreigd. Van den Berg toonde dat begrip in ruime mate, al zei hij erbij de ontwikkelingen aan Israëlische zijde „zeker niet kritiekloos" te volgen.

Het oordeel dat Israël zich schuldig zou maken aan „staatsterrorisme" is volgens Van den Berg echter „een volstrekte omkering van de feiten." Die beschuldiging werd deze week nog geuit door een delegatie prominente Nederlandse ontwikkelingswerkers onder leiding van oud-minister D’Ancona. Rabbijn Brodman waarschuwde in algemene zin voor het gevaar van de leugen, de verdraaiing van feiten ten nadele van het Joodse volk, zoals die ook eens aan de basis lag van pogroms en de holocaust.

Tempelberg
In de paneldiscussie bleek andermaal dat de SGP erg ver met de orthodoxe rabbijnen –naast Brodman was L. van der Kamp aanwezig– kan meegaan. De overeenstemming hield echter op toen het ging om de vraag of in politieke zin moet worden gepleit voor het herstel van de oudtestamentische grenzen van Israël, die volgens de rabbijnen duidelijk aanwijsbaar zijn.

Zowel Van den Berg als europarlementariër Belder zei de vaststelling van grenzen te beschouwen als een zaak van de Israëlische regering. Dat stuitte op verzet bij rabbijn Van der Kamp. Van hem kregen de SGP’ers een verwijt dat ze waarschijnlijk nog nooit eerder hadden geïncasseerd. „U maakt een onterechte scheiding tussen religie en politiek: Ik doe wel aan politiek, maar de Bijbel hoort daar niet helemaal bij."

Echt spannend werd de discussie weer toen Van der Graaf met Van der Kamp in de slag ging om de toekomst van Jeruzalem en de Tempelberg. „Op de plek waar nu die grote moskee staat, wordt eens de derde tempel gebouwd", zei de rabbijn stellig. „Dat zal niet gebeuren", reageerde Van der Graaf. „Wij hebben de tempeldienst gehad, die is niet meer nodig."

ChristenUnie
De opgebouwde spanning vond tegen het einde van de avond een minder fraaie ontlading in protest vanuit de zaal op het verzoek van voorzitter Fieret van de Guido de Brèsstichting aan Van der Graaf om voor te gaan in dankgebed. Van der Graaf hoorde het protest en maakte dat zelf onmiddellijk bespreekbaar. Fieret weifelde echter geen moment en handhaafde het verzoek.

Pee Koelewijn maakte de zaal in een dankwoord aan het adres van de SGP deelgenoot van zijn kritiek op de ChristenUnie. Hij zei sinds de oprichting van de RPF bij die partij te hebben gezeten, maar nu te twijfelen, omdat ze volgens hem ten aanzien van het Midden-Oostenconflict een te wankele koers vaart. Het Israël-standpunt van het SGP trekt hem eigenlijk meer, aldus Koelewijn.