Vorige week hebben de onderhandelaars het grootste deel van de teksten voor de nieuwe ”economic partnership agreements” (epa’s) afgerond. De moeilijke en soms bittere onderhandelingen sleepten zich jarenlang voort. De Caraïbische landen dreigden op een bepaald moment met rechtszaken in Europese rechtbanken en de president van Guyana Bharrat Jagdea beschuldigde de EU van pesterijen.De onderhandelingen werden uiteindelijk afgerond in Barbados, pas enkele dagen voor het einde van het jaar. Als die deadline gemist zou zijn, zou dat een ramp hebben betekend voor de Caraïben. De exportproducten van de landen zouden in de EU immers aankijken tegen invoertaksen tot 30 procent. De Caraïbische landen tilden bijzonder zwaar aan dat dreigement, maar konden niet anders dan een confrontatie vermijden.

De nieuwe epa, die de Cotonou-overeenkomst van 2001 vervangt, verplicht de Caraïbische landen om in de volgende 25 jaar 86,9 procent van hun markten te openen voor een tolvrije import van EU-producten. In de komende vijftien jaar moet 82,7 procent vrijgemaakt worden.

In ruil daarvoor krijgen de Caraïbische landen toestemming om 60.000 ton suiker extra uit te voeren, boven op de 410.000 ton die ze volgens de oude overeenkomst al mochten exporteren. Die hoeveelheid moet wel gedeeld worden met een nieuwe exporteur, de Dominicaanse Republiek.

In tegenstelling tot het verleden besliste de EU om aparte gesprekken te starten met de zes regio’s binnen de African, Caribbean en Pacific groep (ACP). Daardoor moet elke regio voor zijn eigen epa vechten. Volgens de politieke leiders heeft dat tot gevolg dat ze verplicht worden efficiënter te produceren, omdat ze concurrentie krijgen van landen met lagere productie- en arbeidskosten.

De afgelopen twee weken raakten de partijen nog tweemaal in een patstelling verzeild. Eerst was er een groot meningsverschil over de suikerexport, vervolgens weigerden enkele Europese landen, Frankrijk voorop, om entertainers uit de regio in Europa te laten werken.

Die laatste bepaling is echter belangrijk voor de Caraïben. Sommige artiesten, zoals reggaeberoemdheden, leveren de regio meer inkomsten op dan de bananenexport van Jamaica. Er gingen dan ook stemmen op om minder energie te besteden aan de export van traditionele producten als bananen, suiker en rijst, maar harder te vechten voor de rechten van Caraïbische artiesten. De landen slaagden in hun opzet: artiesten uit de Caraïben mogen onbeperkt optreden in Europa, behalve in Oostenrijk en Duitsland, waar de regeling beperkt is tot schrijvers en dansleraars.

De nieuwe epa zal grote veranderingen brengen voor de Caraïben, maar het is nog niet voorbij. Begin volgend jaar beginnen de landen ook met Canada vrijhandelsgesprekken over honderden soorten producten.