”Stille nacht” in het Orgelpark
Plaats: Orgelpark Amsterdam
Tijdstip: donderdag 13 december, 20.15 uurUitvoerende: Jos van der Kooy
Programma: werken van Bach, Mozart, Pierné, Reger, Dupré, Andriessen en Van der Kooy
Geen kerst zonder ”Stille nacht”. Ook het Orgelpark, een internationaal podium voor organisten, componisten en andere kunstenaars, gevestigd in de voormalige Parkkerk te Amsterdam, ontkwam er niet aan. Jos van der Kooy schiep donderdagvond de sfeer: aus Dunkel zum Licht. De Duitse romanticus Max Reger begint zijn ”Weihnachten” uit de Sieben Orgelstücke met het adventslied ”Er komt een schip geladen”. Vervolgens knoopt hij ”Des hemels Bruidegom” eraan vast, die hij aan „de deur van ’s harten woning laat kloppen” (LvdK, 295). Daarna weeft Reger op uiterst geraffineerde wijze ons ”Stille nacht, heilige nacht” door de melodie van ”Uit hoge hemel kom Ik aan”. Van der Kooy liet het instrument van Sauer fluisteren. Uiterst behendig ging het van Dunkel zum Licht, zonder klefferig gedoe.
Dat Sauer ook kan bulderen, was te horen in Regers monumentale fantasie over ”Wachet auf, ruft uns die Stimme”. Reger schetst in donkere tonen de slapende stad, die wordt opgeschrokken door de stem van de ”roepende”. „Christus stoot de hemel open”, zingt lied 244 (LvdK). Die wekstem gaat over in de liefelijke aankondiging: „Laat u door de Trooster vinden.” Prachtig hoe Reger de melodie door de notenbrij weeft. In het prachtige fugathema komt plotseling de melodie tevoorschijn. In de slotmaten is het alsof Sauer naar beneden komt. Wat een power leveren die dertig stemmen!
Van der Kooy, organist van de Amsterdamse Westerkerk en stadsorganist van Haarlem, speelde een verzoekprogramma. Twee van Bachs ”Acht kleintjes” klonken op het neobarokke Van Leeuwenorgel, Mozarts ”Andante für eine Walze” op het salonorgel van Molzer.
Eigen keus was de Toccatine ”In dulci jubilo” van Hendrik Andriessen, die ooit in tempo rapido in de populaire top-40 stond. In de tien variaties op het Franse kerstlied ”Noël” laat Marcel Dupré horen hoe hij destijds (in 1922) zocht naar een nieuwe harmonische klankexpressie.
Jos van der Kooy staat bekend om zijn inspanningen voor eigentijdse improvisaties. Overtuigend liet hij zich op dit punt horen in een vrije improvisatie over de tonen S-A-E, een samentrekking uit de naam Sauer.