Getuige-deskundige Van der Meiden
Emeritus hoogleraar Anne van der Meiden is van vele markten thuis. De van huis uit christelijke gereformeerde geleerde heeft jaren geleden het geloof van zijn vaderen vaarwel gezegd en is over gegaan naar de vrijzinnigheid. Als voorganger diende hij aan aantal jaren een geloofsgemeenschap in Meerkerk. Preken kan Van der Meiden. Daarover geen misverstand. Of hij werkelijk geordend predikant is, wordt door sommigen betwijfeld.
De interesse van Van der Meiden verschoof al spoedig van de theologie naar de communicatiewetenschappen. Aan verschillende onderwijsinstellingen onderwees hij het vak public relations en massacommunicatie. Dat was ook het terrein waarop hij uiteindelijk een professoraat kreeg aangeboden. Daarnaast is hij een groot kenner van het Twents en heeft hij een Bijbelvertaling in deze streektaal verzorgd. Kortom, Van der Meiden kan veel.Zijn naam werd echter vooral gevestigd met een publicatie over de gereformeerde gezindte, die in 1968 verscheen onder de titel ”De zwartekousenkerken”. Met die titel drukte hij de reformatorische kring een stempel op dat deze niet meer kwijtraakte. Bovendien onderstreepte hij bepaalde aspecten van het geestelijke en culturele leven in die kringen, waardoor de portrettekening soms trekken kreeg van een karikatuur.
Met dit boek was de naam van Van der Meiden gevestigd als deskundige op het terrein van de orthodox-bevindelijke kringen. Geregeld werd hij door de media geïnterviewd als er iets speelde binnen de reformatorische gemeenschap. Het valt niet te ontkennen dat hij daarbij met een zekere waardering over die kring sprak, maar ondertussen hield hij het karikaturale beeld intact. Waarbij hij er soms blijk van gaf minder zicht te hebben op recente ontwikkelingen binnen de gereformeerde gezindte.
Dat het gerechtshof in Arnhem Van der Meiden deze week opriep als getuige-deskundige in een proces tegen een ouder die zijn kinderen niet naar een reformatorische school wil sturen omdat deze te veel verwaterd zou zijn, is dan ook bedenkelijk. Van der Meidens erkenning als deskundige is alleen gebaseerd op een publicatie die vooral het karakter heeft van de reportage. Nimmer heeft hij gedegen wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de belevingswereld van de gereformeerde gezindte. Anderen deden dat wel. Maar die zijn gepasseerd. Terwijl hun deskundigheid fundamenteler is. Dat is een misser van de rechters en doet de gereformeerde gezindte schade.
Tegelijk is deze gang van zaken een les voor de reformatorische gezindte. Hoe komt het dat ze er niet in slaagt zich te ontdoen van het karikaturale beeld? Dat is niet uitsluitend te beantwoorden met de constatering dat ’de wereld’ niets van het gereformeerd belijden moet hebben. Dat heeft ook te maken met het beeld dat de kring kennelijk zelf oproept, onder andere door voor de rechtbank elkaar theologisch de maat te nemen zoals afgelopen donderdag in Arnhem gebeurde.
Reformatorische christenen zijn aan hun belijdenis verplicht zich in te zetten voor een positieve uitstraling; anderen metterdaad laten zien dat het leven naar Gods gebod een liefdedienst is. Daardoor kunnen karikaturen verbleken.