Het behaagde God Zich te openbaren door middel van drie talen: Hebreeuws, Aramees en Grieks. Hebreeuws en Aramees voor het Oude Testament, Grieks voor het Nieuwe Testament. Hij had ook andere talen kunnen gebruiken, maar dat heeft Hij niet gedaan. De Bijbeltekst in de grondtalen is geïnspireerd. Om deze geïnspireerde tekst te kunnen lezen, is het goed dat predikanten, wetenschappers en anderen deze oude talen leren.Bij het lezen van de Bijbel is het nodig dat de Heilige Geest het verstand verlicht, zodat we verstandelijk én met het hart begrijpen wat de Heere zegt. Dan gebeurt ons hetzelfde als bij de discipelen: „Toen opende Hij hun verstand, opdat zij de Schriften verstonden” (Lukas 24:45).

Dat gebeurt alleen als we onvoorwaardelijke hoogachting hebben voor de onfeilbare tekst van de Schrift. Helaas zijn de oorspronkelijke handschriften van de Bijbelschrijvers niet bewaard gebleven. Door middel van wetenschappelijk onderzoek, zoals vergelijking van verschillende manuscripten, blijkt het mogelijk de oorspronkelijke tekst grotendeels te benaderen. De statenvertalers waren op de hoogte van de resultaten van dit taalkundig onderzoek, dat al in de zestiende eeuw tot bloei werd gebracht, bijvoorbeeld door Theodorus Beza.

Geestelijk
Bij het Bijbelvertalen moeten we vooral rekening houden met de oorspronkelijke tekst en de taal waarin vertaald wordt: brontaalgetrouw en doeltaalgericht. Dat betekent: betrouwbaar naar de tekst, en leesbaar in de huidige tijd.

Van de geïnspireerde brontekst mogen we geen tittel of jota afdoen, niet in het origineel en niet in de vertaling. Vertalen is geen louter grammaticale kwestie (Hoe luidt deze Hebreeuwse zin in begrijpelijk Nederlands?), maar een diepe geestelijke zaak (Wat zegt de Heere hier?).

In de vertaling van de Bijbel moet het spreken Gods doorklinken zoals Hij sprak in de grondtekst. Dat wij sommige gedeeltes niet ineens goed kunnen begrijpen, ligt niet aan de Auteur, maar aan de lezer! Van nature is ons verstand verduisterd en ons hart gesloten voor de waarheid van Gods Woord. Geen enkele vertaling, welke dan ook, is geïnspireerd.

De statenvertalers waren grote geleerden, die in Bijbelse talenkennis ver uitstaken boven de hedendaagse predikanten. Dat is wetenschappelijk allang concreet aangetoond. Zij waren diep doordrongen van de heiligheid van de Bijbeltekst. Daarom wilden zij zo dicht mogelijk bij de grondtekst blijven, en vertaalden zij zo letterlijk mogelijk. In de Statenvertaling staan allerlei uitdrukkingen die afgeleid zijn van het Hebreeuws of het Grieks. Je hoort dan de oorspronkelijke tekst door de vertaling heen.

Respect
Als er niet zo dicht mogelijk bij de grondtekst gebleven wordt, dan zetten we de deur open voor Schriftkritiek. Uit hoogachting voor de grondtekst, dus voor het spreken Gods, kunnen we daarom niet anders dan vasthouden aan de Statenvertaling. Deze vertaling is zo uiterst betrouwbaar, omdat ze zo letterlijk mogelijk gebeurd is.

Uit respect voor de Bijbel moesten in de zeventiende eeuw de studenten, ook de medische en de juridische, Hebreeuws leren. Sommige predikanten wilden zelfs dat alle mensen hiervan een basiskennis hadden. Ds. Everardus van der Hoogh (1642-1716) bijvoorbeeld, publiceerde drie grammaticaboekjes om zijn gemeenteleden Hebreeuws te leren. Zijn ideaal was dat iedere christen de Bijbel in de grondtekst zou kunnen onderzoeken.

De Statenvertaling is gemaakt aan het begin van de zeventiende eeuw. Mogelijk is het taaleigen van de zeventiende eeuw nog nauwelijks het onze. De vertalers kwamen bovendien voor een deel uit de zuidelijke Nederlanden. Hun Nederlands was anders dan dat uit de noordelijke Nederlanden.

De gedachte dat wij die ”ouderwetse” woorden niet meer begrijpen, kan ik echter niet meemaken. We weten bijvoorbeeld wel allemaal wat mp3 of MSN is. Die begrippen hebben we geleerd. Zo kunnen we ook de taal van de Bijbel leren en verstaan.

Paniekstemming
Concreet: je weet wat een woord betekent als je uitleg hebt gehad en de zaak die ermee wordt aangeduid persoonlijk hebt leren kennen. We verstaan de Bijbel pas wanneer we kennis hebben aan de betekende zaak. Bijvoorbeeld: uitleggen wat ”gerechtigheid” is, is wat anders dan persoonlijk gebogen te hebben onder het recht van God! We kunnen de Schrift pas verstaan wanneer de Heilige Geest ons verstand verlicht en ons hart opent. Als dat niet gebeurt, kun je aanpassen of herzien wat je wilt, maar dan blijft de Bijbel geestelijk gezien een gesloten boek.

Langzamerhand ontstaat er een paniekstemming over het lezen uit de Bijbel. Onze eerste gedachte is: Ik snap de Bijbel niet! Deze vooringenomenheid verdwijnt alleen als we Gods Woord onder biddend opzien onderzoeken. Wíj kunnen ten diepste het evangelie niet communiceren. De Heilige Geest draagt middels het Woord de waarheid in het hart.

Samengevat. De Heere sprak in het Hebreeuws, Aramees en Grieks. Iedere vertaling is een hulpmiddel om de grondtekst van de Schrift te verstaan. De Statenvertaling heeft het beste de grondtalen in het Nederlands overgezet, omdat die het dichtst bij de oorspronkelijke tekst blijft. Daarom moeten we deze vertaling blijven gebruiken.

De auteur is hersteld hervormd predikant te Melissant en deed wetenschappelijk onderzoek naar de vertaalmethode van de statenvertalers.