Beleggers in Amerika gaan er al helemaal van uit dat de huidige voorzitter van de Fed, Ben Bernanke, het beleid van zijn roemruchte voorganger Alan Greenspan zal voortzetten. Deze verlaagde in crisistijden op de financiële markten altijd de rente, een zekerheid die wel wordt aangeduid als de ”Greenspan-put”.Blies de oud-Fed-voorman volgens critici hierdoor de ene luchtbel na de andere, de financiële markten liepen juist met hem weg omdat zijn beleid heeft bijgedragen aan een sterke prijsstijging van aandelen. Uit onderzoek zou blijken dat de beurskoersen in de VS vanaf 1945 een gemiddelde stijging van 15 procent hebben vertoond in perioden dat de Fed de rentestand verlaagde.

Van Bernanke wordt op dit moment een soortgelijke ”Bernanke-put” verwacht. Want dat de economische vooruitzichten voor ’s werelds grootste economie verre van rooskleurig zijn, is wel duidelijk.

Amerikaanse huizenprijzen dalen scherp, de arbeidsmarkt staat onder druk en ook de onrust op de kredietmarkten laait weer op. Net als afgelopen zomer verkrapt de geldmarkt omdat banken weer huiverig zijn om elkaar geld te lenen, uit angst voor nieuwe miljardenafschrijvingen door de slepende crisis op de Amerikaanse hypothekenmarkt.

Een lagere rentestand jaagt de economische groei aan, maar stimuleert eveneens de inflatie. Ondanks de gestegen prijzen voor grondstoffen, zoals olie, en levensmiddelen lijkt van een snel stijgend prijspeil in de VS vooralsnog geen sprake. Volgens voorlopige cijfers stegen de Amerikaanse consumentenprijzen in oktober met ongeveer 0,2 procent. Het sein voor een verdere renteverlaging door de Fed staat wat dat betreft dus nog op groen.

Heel anders is dat in Europa. In de eurozone steeg de inflatie in oktober naar 2,6 procent op jaarbasis (de prijsstijging op maandbasis bedroeg 0,5 procent). Voor volgend jaar wordt een verder oplopend inflatiecijfer voorzien.

Voorlopige cijfers van het Duitse federale bureau voor de statistiek temperden de inflatieverwachtingen deze week niet. De inflatie bij de oosterburen bleek ten opzichte van een jaar geleden met ruim 3 procent te zijn gestegen, het hoogste inflatieniveau in veertien jaar tijd.

Ook voor Nederland wordt een toenemend inflatiecijfer verwacht. De Europese Commissie voorziet een prijsstijging van 2,3 procent in 2008, oplopend tot zelfs 2,7 procent in 2009. Dat is ruim boven het maximale inflatiecijfer van 2 procent waarop de Europese Centrale Bank zijn rentebeleid baseert.

De oplopende inflatie in de eurozone komt op een moment waarop de groeiverwachtingen juist naar beneden worden bijgesteld. De voortdurende crisis op de Amerikaanse huizenmarkt, een hoge olieprijs en een duurdere euro drukken in toenemende mate op de Europese economie.

De eerste analisten hebben in dit verband de term stagflatie al in de mond genomen: een combinatie van een stagnerende economische groei en inflatie. Economen vrezen stagflatie omdat zij moeilijk is tegen te gaan.

Het tegelijkertijd voorkomen van oplopende inflatie en een vertragende economische groei plaatst de ECB voor een dilemma. Enerzijds zou de centrale bank de rente, die al vier maanden onveranderd staat op 4 procent, moeten verhogen nu de inflatie het ECB-streefpercentage al ruim is gepasseerd. Anderzijds is een verzwakkende economie niet gebaat bij een hogere prijs voor geld.

Beleggingsstrategen van ING stelden deze week dat het niet ondenkbaar is dat de centrale banken beleidsfouten zullen maken bij deze moeilijke keuze tussen economische groei of inflatiebestrijding. Het rentebesluit dat ECB-voorzitter Jean-Claude Trichet donderdag moet nemen zal daarom met argusogen worden gevolgd.