De belangrijkste verandering in de afgelopen jaren is waarschijnlijk de opkomst van de broodbakmachine, die het wel heel eenvoudig maakt om thuis vers brood op de plank te brengen. Blijft hij bij het ene gezin na een paar experimenten werkloos in de kast staan, bij anderen is het apparaat niet meer weg te denken uit de dagelijkse routine. Even de ingrediënten in de machine doen voor het slapengaan en de volgende ochtend is het ontwaken zoet, met de geur van versgebakken brood - volgens velen de lekkerste geur die er bestaat.De levensmiddelenindustrie springt met allerhande broodmixen gretig in op deze trend. Ook afbakbrood is een populair product. Het is langer houdbaar dan gewoon brood en verkrijgbaar in allerlei soorten, van wit stokbrood tot kleine baksels vol pitten en zaden. De heerlijke geur van vers brood verspreidt zich ook tijdens het afbakken, waarschijnlijk een belangrijke factor voor de populariteit van deze broodsoorten.

Hoe donkerder, hoe beter? Dat witbrood minder gezond is dan bruin, is al lange tijd bekend. Immers, de vliezen en kiemen van de tarwekorrel bevatten de hoogste concentratie aan belangrijke voedingsstoffen, zoals vitamine B1 en B6, en daarnaast bevat witbrood geen voedingsvezels, die zorgen voor een goede darmfunctie. De Nederlandse bruinbroodeter die op vakantie gaat naar Frankrijk en zich daar tegoed doet aan het heerlijke lokale witte brood, kan na een paar dagen behoorlijk last van zijn darmen krijgen.

Zuurdesem
Moutmeel, gemaakt van gekiemde en geroosterde tarwe, is een gangbare kleur- en smaakstof in de productie van brood. Het maakt het brood donkerder en zoeter, maar niet gezonder of ongezonder. De kleur zegt dus niet alles over hoe gezond het is, het gehalte aan volkorenmeel is belangrijker.

Een zeer intrigerende ontwikkeling is de opkomst van witbrood dat dezelfde gezonde bouwstoffen bevat als bruinbrood. Dit product belooft een einde te maken aan het gevecht tussen moeder en kind: de kinderen moeten volkorenbrood eten, terwijl ze wit lekkerder vinden. Het brood heeft een vreemde bijsmaak en een rare, iets taaie korst, en het is natuurlijk maar de vraag waar de vezels gebleven zijn.

Zuurdesembrood is in Nederland moeilijk te krijgen. De meeste natuurvoedingswinkels bieden het stevige, licht zure brood nog wel aan, en verkopen ook een poeder van roggemeel en zuurdesemculturen, waarmee thuis een vergelijkbaar gebak te maken is.

Diëten als Atkins en South Beach hebben brood in sommige kringen een slechte naam bezorgd. De discussie over het belang van koolhydraten voor afvallers is eindeloos, maar wel is te merken dat een oer-Hollands dieet als dat van Sonja Bakker de consument weer enthousiasmeert voor brood. Eigenlijk is dat niet zo verwonderlijk, want het bevat, mits niet te vet belegd, weinig calorieën, terwijl het prima vult.

Internationaal
Naast de gewone dagelijkse boterhammen zijn er ook steeds meer verschillende internationale broodsoorten verkrijgbaar. Vijftien jaar geleden beperkte het aanbod zich tot Duitse kaiserbroodjes en Frans stokbrood, tegenwoordig zijn vooral de Italiaanse broden zoals focaccia en ciabatta niet aan te slepen. Al deze broden zijn ook in afbakvorm te vinden in de supermarkt. Daarnaast winnen de broden van de islamitische bakker aan populariteit. Pide is de bekendste variant. Het ronde, luchtige Turkse gebak kent een lange rijstijd en heeft door de hoge baktemperatuur een lekker knapperige, dunne korst. Libanese platte broden, kemaj geheten, zijn wat minder luchtig en wat taaier en lenen zich uitstekend om te dippen in soep of in smakelijke smeersels zoals hummus.

Buiten de deur eten we ook graag een broodje. De sandwich is hip, liefst in klassieke varianten als de clubsandwich of de BLT -bacon, lettuce and tomato-. Een belangrijke rol is weggelegd voor de Italiaanse bol, een groot, rond wit broodje met wat Italiaanse kruiden. In Italië hebben ze er nooit van gehoord, in Nederland vinden ze gretig aftrek, het liefst royaal belegd.

Bagels, de Joods-Amerikaanse broodjes met in het midden een gat, zijn tegenwoordig te koop op de grote stations in Nederland bij de gezonde fastfoodkiosken. Besmeerd met roomkaas met bieslook of tapenade, belegd met zalm: gezonder en zeker zo lekker als een frietje.

Weetjes

Per persoon eten we gemiddeld ongeveer 60 kilo brood per jaar.

Supermarkten leveren bijna 80 procent van het brood, bakkers nog maar 15.

Van beide seksen eten de 16- tot 19-jarigen het meeste brood.

Nederlanders halen gemiddeld ongeveer 15 procent van hun dagelijkse energie-inname uit brood, en circa 30 procent van hun dagelijkse vezelbehoefte.

Brood is een belangrijke leverancier van jodium. Van nature komt dat enkel voor in zeevis, aan brood is het toegevoegd.

De kapjes zijn het gezondste gedeelte van het brood. Ze bevatten acht maal zo veel antioxidanten als een gewone boterham.

(Bron: Voorlichtingsbureau Brood, Wikipedia.org.)

Taart van kruimels

”Brood kan altijd”, uitgegeven door het Voorlichtingsbureau Brood, wil de culinaire kant van brood laten zien. Het boek blijkt verrassend leuk en origineel. De inhoud gaat veel verder dan het beschrijven van wat leuke soorten broodbeleg voor in de lunchtrommel. Zo bevat het boek recepten voor al dan niet hartige taarten met een bodem van broodkruim, een goed idee voor een restant oud brood. Ragoutbakjes van dun uitgerold brood gevuld met roerei vormen een gezond, lekker en leuk uitziend ontbijt. Daarnaast zijn er originele variaties op bestaande recepten te vinden, zoals een suikerbroodtosti met appel, roomkaas en honing. Het uitgeprobeerde Turkse brood, besmeerd met olie en specerijen, smaakte in ieder geval uitstekend.

N.a.v ”Brood kan altijd”; Voorlichtingsbureau Brood; uitg. Orange House, De Rijp, 2007; ISBN 978 90 78856 03 0; € 9,95.