Volgens een berichtje in deze krant waarschuwt ontwikkelingsorganisatie Oxfam voor de negatieve gevolgen van grootschalige productie van biobrandstoffen. Volgens Oxfam kan die leiden tot verdrijving van boeren van hun land, uitbuiting van arbeiders, een stijging van de voedselprijzen en ecologische kaalslag.De landen van de Europese Unie hebben afgesproken dat in 2020 minimaal 10 procent van de voertuigbrandstof uit biobrandstoffen komt, omdat de uitstoot van het broeikasgas kooldioxide (CO(in2() bij biobrandstof geringer is dan bij normale benzine. Voor de teelt van suikerriet, maisolie, palmolie en koolzaadolie -waaruit biobrandstof gemaakt wordt- worden echter veel bomen gekapt. Ook is veel kunstmest nodig. De steeds groter wordende plantages verdrijven de oorspronkelijke boeren. Boeren die wel blijven werken, worden vaak uitgebuit.

Tot zover ben ik, producent van biobrandstof (Diligent Energy Systems), het helemaal met Oxfam eens. Maar het kan ook anders, met name op lokaal niveau. Graag wil ik aan de hand van mijn ervaring in Tanzania toelichten dat er ook goede biobrandstof bestaat. Het gaat om biobrandstof uit een tropische plant, jatropha. Omdat deze plant nog vrij onbekend is, wordt deze vaak vergeten en dat is jammer. Het gebruik van jatropha voor de productie van biobrandstof heeft namelijk verschillende voordelen.

Inkomsten
De tropische plant groeit op grond waar geen andere voedselgewassen groeien of waar bossen staan. Van het kappen van regenwoud voor de teelt van jatropha is dus geen sprake. Jatropha stelt weinig eisen aan de bodem. Verder heeft het gewas geen irrigatie nodig, het beschikbare regenwater is voldoende. Ook kunnen pesticiden achterwege blijven omdat eventueel ongedierte geen nadelig effect heeft op de oogst. Gunstige bijkomstigheid is dat de zaden niet eetbaar zijn voor mensen, zodat auto’s niet op kostbaar voedsel rijden.

Maar het belangrijkste is wel dat Diligent Energy Systems in Tanzania de oorspronkelijke boeren een nieuwe bron van inkomsten biedt. Diligent heeft inmiddels een netwerk van vele zelfstandige Tanzaniaanse boeren opgebouwd, de zogenoemde ”outgrowers”. Dit netwerk ontstaat langzaam maar zeker omdat boeren zien dat zij een eerlijke prijs voor hun gewas krijgen.

Deze boeren leren ook andere gewassen tussen de jatropha aan te planten, het zogenoemde ”intercropping”. Dit is gunstig voor de boeren omdat zij zo meer voedsel produceren. Bovendien komt het de jatrophaoogst ten goede; de boeren onderhouden de grond een stuk beter wanneer daar een kostbaar voedselgewas groeit.

Groene stroom
Betekent dit systeem van outgrowers dat wij een kleinschalig bedrijf zijn? Zeker niet. Momenteel zijn wij bezig om samen met Eneco Energie te onderzoeken op welke manier het mogelijk is jatropha in grotere hoeveelheden te produceren. Daarbij staat duurzaamheid centraal. Het energiebedrijf wil namelijk groene stroom leveren onder het Fairtradekeurmerk van Max Havelaar met jatrophaolie als biomassa. Het zou jammer zijn wanneer wordt gedacht dat de negatieve gevolgen van biobrandstoffen ook voor jatropha gelden. Laat Oxfam de goede biobrandstof daarom niet vergeten.

De auteur is directeur van Diligent Energy Systems in Eindhoven.