Er gaapt een gat van 32 procent tussen christenen en atheïsten als het gaat om vergevingsgezindheid. Van de gelovigen vindt 84 procent die belangrijk, van de niet-gelovigen 52 procent. Dat is een van de opvallende resultaten van de enquête die Bibby heeft gehouden onder 1600 Canadezen.De uitkomst staat niet op zichzelf. Een verglijkbaar verschil is er als het gaat om vrijgevigheid: 67 procent van de christenen vindt die belangrijk, tegen 39 procent van de atheïsten. Over het thema geduld zegt 72 procent van de christenen daaraan te hechten, van de atheïsten doet 39 procent dat.

Op andere terreinen is de achterstand van niet-christenen minder groot. Bij zorg voor de medemens is dat 19 procent, aandacht voor het gezinsleven 23 procent, vriendelijkheid 16 procent. Het kleinst is het verschil als het eerlijkheid betreft: 5 procent.

Bibby komt tot de slotsom dat Canada voor de secularisatie een hoge sociale prijs moet betalen. „Met het afscheid nemen van het christelijk geloof, laten veel mensen ook een waardepatroon los. Ze keren zich tegen hun opvoeding, voelen zich vrij en denken dat ze alles kunnen maken. Niet het normatieve gedrag, maar het normloze wordt door hen als ideaal gezien.”

Dat christenen meer aandacht hebben voor de betekenis van waarden en normen heeft volgens de Canadese onderzoeker te maken met de opvoeding thuis en de invloed van de kerkelijk gemeente of groep. „Christenen leren van elkaar hoe goed het is de Bijbelse normen na te leven. Sommigen doen dat omdat ze graag God willen dienen, anderen doen dat om de eventuele straf van God te ontlopen. Maar er is een innerlijk motivatie om gehoorzaam te zijn aan de Bijbelse regels.”

Daarbij wijst hij er op dat een sterke sociale cohesie binnen een kerk van invloed is op de mate van waardering voor vaste waarden en normen. „Wanneer mensen behoren tot een gemeente die als los zand aan elkaar hangt, is er minder sociale controle. Dan gaan mensen gemakkelijker hun eigen weg en nemen ze het niet zo nauw meer met de regels.”

Dat atheïsten minder hechten aan waarden en normen komt volgens de Canadese onderzoeker doordat zij geen veilige omgeving hebben waarin ze zich die normen kunnen eigenen. „Vaak wordt dat van het onderwijs verwacht. Dat heeft echter slechts een beperkte functie. Zoals christenen soms scheiding maken tussen zondag en doordeweeks, zo maken kinderen scheiding tussen het leven op school en daarbuiten. Het gaat er juist om dat ze zich buiten het schoolhek fatsoenlijk gedragen. Als er dan geen kerk is, blijft er weinig anders meer over dan televisieprogramma’s die vooral gaan over buitensporig, nagenoeg normloos gedrag.”