Concreter geformuleerd: het partijcongres bespreekt vanaf maandag het rapport dat president Hu Jintao zal voorleggen aan de afgevaardigden, waarin hij de werkzaamheden bespreekt die het Centraal Comité van de partij in de afgelopen vijf jaar heeft verricht; vijf jaar is de periode tussen het vorige en dit partijcongres.Daarnaast gaan er vanaf maandag koppen rollen en worden er nieuwe talenten gelanceerd. Het congres kiest namelijk een nieuw Centraal Comité, een orgaan van ongeveer 200 leden, dat de komende vijf jaar de volmacht van het congres krijgt om te besturen.

Als over een week het partijcongres voorbij is, zal het nieuw gekozen Centraal Comité voor het eerst bijeenkomen, en zullen de leden uit hun midden de echte nieuwe machthebbers kiezen. Daarbij gaat het om de post van algemeen partijsecretaris (die president Hu bezet), het lidmaatschap van het Politbureau en van het Staand Comité (allemaal machtige posten en instellingen waar de meest cruciale besluiten worden genomen).

Omdat er zo veel benoemingen zullen plaatsvinden, is het partijcongres ook belangrijk voor president Hu Jintao om zijn macht verder te verstevigen. Hu gaat voor een tweede ambtstermijn, en meestal is dat niet de meest vitale fase van een president. Maar in China is dat anders. Presidenten gebruiken die tweede termijn vaak om hun positie te versterken, dat wil zeggen: op tal van posten vriendjes neer te zetten.

Het duo Hu Jintao (president) en Wen Jiabo (premier) heeft op dat punt wel wat werk te verrichten, want op tal van hoge posten zitten nog vriendjes die Hu’s voorganger Jiang Zemin daar heeft neergezet. Het zijn de laatste der Mohikanen van de zogenaamde derde generatie Chinese leiders -ook wel de Sjanghaikliek genoemd- terwijl Hu en Wen tot de vierde generatie behoren.

In zijn rapportage aan het congres zal Hu met name twee thema’s benadrukken: „wetenschappelijke ontwikkeling” van het land en het bouwen aan een „socialistische harmonieuze samenleving.” Op het congres zullen waarschijnlijk zelfs de statuten van de partij worden gewijzigd om deze twee thema’s een plek te geven. Deze nogal vage terminologie moet duidelijk maken dat Hu met zijn beleid niet uit de pas loopt met het communistische verleden. Hu heeft het de afgelopen tijd steeds benadrukt: zijn beleid sluit aan bij dat van zijn (in Chinese ogen) illustere voorgangers Mao Zedong, Deng Xiaoping en Jiang Zemin.

Kenmerkend voor Hu’s beleid is dat het een keuze voor uiterst links en uiterst rechts wil ontwijken. Beide vleugels zijn in de partij prominent aanwezig, maar Hu kiest nadrukkelijk voor een middenpositie. Of, zoals een partijkaderlid het deze zomer verwoordde: China kiest niet voor een Sovjetmodel van het socialisme, maar evenmin voor democratie zoals het Westen dat kent. China kiest voor socialisme met Chinese kenmerken.

Milieuramp

Het lijkt erop dat vooral de linkervleugel er de afgelopen maanden van langs kreeg. Waarnemers hebben zich erover verbaasd dat de partij heel open was over de milieuramp die het Drie Kloven Damproject veroorzaakt (de dam is een typisch staaltje uit het linkse havikenkamp). Zo vlak voor een partijcongres zulke dingen naar buiten brengen kan niet toevallig zijn.

Intussen zullen Hu en zijn premier doorgaan met de aanpak van een gevoelige kwestie, het hervormen van de staatsondernemingen, de zogenaamde SOE’s. Daarvan geldt dat vooruitgang en modernisering alleen mogelijk zijn als de zogenaamde ”drie ijzers” worden gebroken: de ijzeren kom, die levenslange garantie op voedsel voor arbeiders van staatsbedrijven symboliseert, de ijzeren stoel, symbool voor levenslang werk, en het ijzeren bed, symbool voor gratis wonen voor SOE-arbeiders. Hervorming van de SOE’s blijft nodig, maar de sociale gevolgen van de afbraak van die drie ijzers zal moeten worden opgevangen. Ontslagen arbeiders die ook op de drie genoemde punten in de kou komen te staan, zullen compensatie moeten krijgen om ervoor te zorgen dat sociale onrust het land niet gaat ontwrichten. Overigens wordt de grootste onrust onder burgers veroorzaakt door de enorme corruptie, veroorzaakt door een vuil spelletje tussen lokale partijleden, zakenlieden en ambtenaren. Zo zetten nogal wat lokale bestuurders boeren onder druk om hun land af te staan, om het vervolgens door te verkopen aan bedrijven.

Op het partijcongres zal verder ook de opvolging van Hu aan de orde komen. Althans, er zullen voorbereidende stappen worden genomen om de opvolging op het 18e partijcongres in 2012 een feit te laten worden. Zijn naam zal nog niet klinken, maar een hoge positie op de ranglijst binnen de partijtop zal al wel veel kunnen voorspellen over wie het gaat worden.