Dat de klokken van de Heilige Margarita Maria Alacoque ’s middags rond kwart voor vijf gaan beieren om de Tilburgse parochianen op te roepen voor de mis van vijf uur kan Ineke de Kort niet zo veel schelen. „Het zijn de klokken van kwart over zeven ’s morgens”, zegt de Tilburgse vrouw, moeder van een zoon, „die bezorgen mij kippenvel.”Ruim een jaar geleden begonnen ze voor het eerst sinds tijden op dat tijdstip te luiden. De Kort, met een priemend vingertje richting de kerk tegenover haar huis in de Thomas van Kempenstraat: „We lagen nog te bed en vroegen ons af: Wat is daar in vredesnaam aan de hand?”

Een gesprek met het parochiebestuur bracht duidelijkheid; de oude pastoor had plaatsgemaakt voor drs. H. Schilder. Die herstelde een oud gebruik in ere: de vroege ochtendmis van halfacht, inclusief het klokgelui een kwartier daarvoor. „Maar moet je een handjevol grijze bejaarden echt op dat tijdstip naar de kerk roepen?” zegt De Kort verontwaardigd. „Die mensen waren gewend pas om negen of elf uur te komen en hadden het volgens mij prima gevonden als dat zo bleef.”

De oude pastoor, zegt ze, noemde ons militante heidenen; pastoor Schilder wilde ons niet eens spreken. Beter verging het haar in haar contacten met het gemeentebestuur. Tachtig handtekeningen verzamelde het mede door haar opgerichte actiecomité ”Wakker(e) Luyd(en)”, waarna het college bepaalde dat de klok van de Margarita Maria niet boven de 80 decibel mocht komen. In de praktijk betekende dat: gedempter luiden op straffe van een dwangsom van 5000 euro per keer.

Een bezwaarschrift van het parochiebestuur en Schilder wees Tilburg van de hand, waarna het geschil gisteren een nieuw dieptepunt bereikte. In een zitting van ruim anderhalf uur legden beide partijen de kwestie voor aan de meervoudige kamer van de sector bestuursrecht in Breda.

„Jammer inderdaad”, verzucht de advocaat van Schilder, mr. P. van Dun, die stelt dat Tilburg tot de genomen maatregel niet bevoegd is. Niet met verwijzing naar de Wet openbare manifestaties, want die stelt nota bene uitdrukkelijk dat kerkklokken gewoon moeten kunnen luiden. Maar ook niet, zoals het college beweert, met een beroep op de algemene plaatselijke verordening (APV), artikel 110. Weliswaar geeft dat artikel de gemeente het recht bij extreme geluidsoverlast op te treden. „Maar die norm is veel te open voor het aan banden leggen van de godsdienstvrijheid, waar het klokluiden per slot van rekening toch onderdeel van is.”

Zeker in Tilburg, zegt Van Dun, is klokkenluiden een maatschappelijk en cultuurhistorisch aanvaard verschijnsel. „Niet voor niets zingt ons volkslied: ’k Zie zo gère al die torens, mee d’r kruisen fier in top.”

In de Thomas van Kempenstraat zijn de meningen over Wakker(e) Luyd(en) verdeeld. „Wie wil klagen, moet twee deuren verderop zijn”, zegt mevrouw Toes van nummer 25. „Kijk eens wat een troep. Dát besmeurt de straat, niet die klok.” „Het wordt een spelletje. Half Nederland lacht om ons”, zegt Judith Schuring van nummer 27. „En waar gaat het nou eigenlijk om? Je woont bij een kerk en die heeft een klok. Nou en?”

De uitspraak van de rechter wordt over acht weken verwacht. Tot die tijd blijft de klok ’s ochtends stil. Van Dun is hoopvol gestemd. „De gemeente redeneert: 70 decibel omgevingslawaai rond de kerk is normaal. We doen er 10 bij, dan ligt de grens bij 80. Dat kan niet, zo krijg je willekeur.”

Volgens Ineke de Kok is het laatste woord over de kwestie nog niet gezegd. Ze denkt dat de rechtbank Wakker(e) Luyd(en) wel gelijk móét geven. Ook het moskeebestuur dat luidruchtig gebedsoproepen wilde uitstrooien over de Ringbaan-West is toch aan banden gelegd? Terwijl het priemende vingertje weer voor de dag komt, sist ze dat de pastoor een solist is. „Als hij dit wint, is het hek van de dam.”

Schilder erkent dat de kwestie toch al negatieve sentimenten jegens de kerk mogelijk versterkt. In zijn strijd weet hij zich gesteund door het bisdom. „Dat heeft geen bezwaar tegen de vroege mis, ook niet tegen de procedure die ik nu volg. Samen vinden we dat het geluid van de kerk mag worden gehoord.”