De belangstelling voor de menselijke genen is de laatste jaren sterk toegenomen. Maar niet iedereen begrijpt wat genen zijn en waarvoor ze dienen. Bij het grote publiek leeft soms de gedachte dat genen als een soort noodlot ’in je lijf’ zitten en bepalen welke ziekte je wel en niet zult krijgen. De werkelijkheid is een stuk ingewikkelder.Bij het opstapje naar genetisch onderzoek, of dat nu via een arts, verloskundige of kliniek gebeurt, is daarom grote zorgvuldigheid vereist. Legt de behandelaar goed uit wat het betekent dat je drager bent van een bepaald gen? Vertelt de geneticus hoe zich dat verhoudt tot het risico om andere levensbedreigende ziekten op te lopen? Stemt hij zijn voorlichting af op de leefstijl van de persoon die zich in de genenkaart wil laten kijken?

Wie de website van Geneticom leest, kan zich met reden afvragen of de vereiste zorgvuldigheid daar ook gehanteerd gaat worden. Weliswaar dekt de kliniek zich in met listige formuleringen en de opmerking dat „wij niet alles kunnen beloven”, maar intussen belooft Geneticom toch meer dan het waar kan maken. De suggestie wordt gewekt alsof de kliniek met grote zekerheid kan voorspellen wat iemand te wachten staat. „Nooit eerder kon u samen met de dokter zover in de toekomst kijken.” De indruk ontstaat dat de te constateren ziektes te voorkomen zijn of op zijn minst te vertragen.

Wat ook het vertrouwen in een kliniek als Geneticom schaadt, is dat belangenverstrengeling niet is uitgesloten. Het bedrijf biedt mensen de mogelijkheid om, met de uitslag van het genetisch onderzoek in de hand, „ons preventieprogramma” te volgen. Zo’n ’koppelverkoop’ van testen met een aanbod van gezonde voeding of aanvullende onderzoeken is niet gewenst.

Ook bij de uitnodiging van Geneticom aan verzekeraars tot samenwerking zijn vraagtekens te plaatsen. Verzekeraars zijn uiteraard erg geïnteresseerd in ’risicoprofielen’ van hun klanten. Waar dat toe kan leiden blijkt nu al bij mensen die hiv-geïnfecteerd zijn en daarmee een hoger risico hebben op aids. Bij het afsluiten van een levensverzekering of een hypotheek kan dat leiden tot een fors hogere premie. Iemand die een erfelijkheidsonderzoek laat verrichten, is soms ook verplicht om de resultaten daarvan te melden. De combinatie van verzekeraar en genetische kliniek vraagt daarom om zorgvuldige bewaking van de grenzen.

Belangrijkste bezwaar bij dit soort klinieken blijft echter de claim dat de mens hiermee zijn eigen toekomst in handen zou hebben. Dat getuigt niet alleen van forse zelfoverschatting, maar ook van een on-Bijbelse visie op het leven. De catechismus wijst een betere weg: het geloof in Gods voorzienigheid, zodat wij „in alles wat ons nog toekomen kan, een goed toevoorzicht hebben op onze getrouwe God en Vader.”