Nieuwe premier Japan lijkt bruggenbouwer
TOKIO (AP) - Yasuo Fukuda, de nieuwe premier van Japan, heeft zich sinds zijn toetreding tot het parlement op de relatief late leeftijd van 53 jaar voornamelijk achter de schermen ingezet voor het politieke compromis.
De 71-jarige Fukuda werd woensdag door het lagerhuis gekozen als opvolger van Shinzo Abe, die op 12 september onverwacht zijn aftreden om medische redenen aankondigde. Fukuda, met zijn strenge voorkomen en altijd in grijs kostuum, is de eerste Japanse premier die in deze functie in de voetsporen van zijn vader treedt.Japanners kennen hem vooral als de zeer betrouwbare kabinetssecretaris, die van 2000 tot 2004 diende onder de premiers Yoshiro Mori en Junichiro Koizumi. Geen enkele persoon bekleedde die functie ooit zo lang als hij. Hij bleek begiftigd met een talent om achter de schermen het reilen en zeilen van het kabinet in goede banen te leiden en het onderlinge moddersmijten binnenskamers te houden. Volgens critici is dat een zeer welkome eigenschap voor de opvolger van Abe, wiens ene jaar op de premierszetel een overvloed aan schandalen zag.
Fukuda identificeert zich graag met de politieke lijn van zijn inmiddels overleden vader, Takeo Fukuda, die van 1976 tot 1978 premier was. Zo heeft Fukuda zich, net als zijn vader destijds, een voorstander getoond van een goede relatie met Aziatische buren als China en Zuid-Korea. Die landen trekken immers de vredelievende intenties van Japan, ruim zestig jaar nadat het Japanse leger grote delen van Azië aan zich onderwierp, nog altijd in twijfel. Fukuda heeft als gebaar van verzoening beloofd af te zien van door China en Zuid-Korea bekritiseerde bezoeken aan een omstreden oorlogsmonument.
Ook zou Fukuda mogelijk Noord-Korea de hand willen reiken. De betrekkingen tussen Japan en dat land worden echter overschaduwd door een kwestie over Japanse burgers die in de loop der jaren door Noord-Korea werden ontvoerd. Volgens Pyongyang zijn zij inmiddels overleden of vrijgelaten, maar Japan verlangt opheldering in een aantal specifieke gevallen. Terwijl Abe deze kwestie aangreep om verdere toenadering af te houden, heeft diens opvolger aangegeven juist een intensievere rol te willen spelen in de internationale onderhandelingen over ontmanteling van het Noord-Koreaanse atoomprogramma.
De vader van Fukuda, Takeo Fukuda, staat bekend als grondlegger van de zogenoemde Fukudadoctrine, een beleid dat Japan aanzette tot verbetering van de diplomatieke en economische betrekkingen met zijn Aziatische buren. Zijn zoon kreeg pas op relatief late leeftijd interesse in de politiek. Nadat hij in 1959 afstudeerde aan de prestigieuze Waseda-universiteit, kende hij eerst een carrière in de olie-industrie, voor hij in 1970 een aanstelling accepteerde als medewerker van zijn vader.
Toen Yasuo Fukuda in de jaren ’90 voor het eerst in het parlement zitting nam, kwam Japan onder vuur te liggen omdat het land, met handen gebonden door zijn naoorlogse pacifistische grondwet, slechts een financiële bijdrage leverde aan de Golfoorlog. Nu pleit Fukuda voor een actievere militaire bijdrage van Japan aan de stabilisering van een wereldorde die het land in staat heeft gesteld uit te groeien tot de tweede economie ter wereld. Zo wil hij dat Japan zijn missie in Afghanistan verlengt. Japanse tankers hebben sinds 2001 in de Indische Oceaan coalitieschepen van brandstof voorzien. De Verenigde Staten, de belangrijkste politieke bondgenoot van Tokio, oefenen grote druk op de Japanse regering uit om die secundaire maar onmisbare taak te blijven vervullen. De oppositie verzet zich echter tegen voortzetting van de brandstofvoorziening.