De Sudanese autoriteiten en hun aanhangers -de paramilitaire Janjaweedeenheden- worden regelmatig beschuldigd van volkerenmoord. Ongetwijfeld zijn zij schuldig aan bloedvergieten en geweld in de regio, maar dat is één kant van de zaak. De rebellen zijn ook wreed en gewelddadig. Alle partijen zijn verantwoordelijk voor wat er in Darfur gebeurt. Daar komt bij dat er talloze criminele bendes zijn die op grote schaal roven en geweld plegen.Onbelemmerde wapenleveranties aan de regio -aan beide partijen- verergeren de situatie. Het Sudanese leger bevecht de rebellen met Russische wapens. Dat betekent echter nog niet dat Rusland ze heeft geleverd. Deze wapens kunnen afkomstig zijn uit voormalige Sovjet-staten, Oost-Europa of een derde land. Ze kunnen ook door particuliere handelaren zijn geleverd. Het is vrijwel onmogelijk de toevoerkanalen af te sluiten.

De wereldgemeenschap moet het anders aanpakken. Ik bedoel niet meer vredeshandhavers naar Darfur sturen. De opbouw van de vredesmacht van de Afrikaanse Unie en de Verenigde Naties zal waarschijnlijk niet veel bijdragen aan stabiliteit, temeer omdat de troepenmacht vooral uit slecht getrainde Afrikaanse militairen bestaat. Meer politieke druk op Khartoem werkt ook contraproductief.

Woestijn groeit
Wat kan de wereldgemeenschap wel doen om Darfur te helpen? Het is belangrijk te weten dat het conflict ontstaan is door grootschalige veranderingen in het klimaat en het ecosysteem in de regio die de laatste decennia hebben plaatsgevonden. VN-experts benadrukken dat in de afgelopen veertig jaar de woestijn in Darfur 100 kilometer naar het zuiden is uitgebreid en dat de vegetatie de laatste vijftien jaar met 12 procent is afgenomen. De bodemerosie neemt snel toe, de watervoorraden nemen snel af, en drinkplaatsen worden steeds schaarser. Tegelijkertijd is de bevolking snel gegroeid: van 2,2 miljoen in 1973 naar 5,1 miljoen in 2003. De recent gevonden olie heeft de situatie nog complexer gemaakt.

Voeg deze factoren bij de grote economische, sociale en culturele problemen van Darfur en de aansturingsproblemen vanuit de centrale overheid en je hebt alle ingrediënten voor een zich snel verspreidend, hevig conflict.

Overigens hebben andere landen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten ook te kampen met snelle bevolkingsgroei, snelle verstedelijking en economische problemen. Die landen kampen eveneens met tekorten aan water en goede grond. Het gevecht om water kan in deze regio’s in de toekomst voor serieuze conflicten zorgen.

Daarom moet de wereldgemeenschap naast onderhandelen ook zoeken naar wegen om het tekort aan natuurlijke hulpbronnen op te lossen. De Egyptische onderzoeker Al-Baz berichtte over een gigantisch ondergronds waterreservoir met een oppervlak van 39.000 vierkante kilometer. Dit levert een belangrijk project op: ”Duizend bronnen voor Darfur”. De wereldgemeenschap moet daarom niet alleen inzetten op het oplossen van de humanitaire problemen, maar moet zich daarbij vooral concentreren op technische hulp.

De auteur is senior expert bij het Russische Instituut voor het Midden-Oosten in Moskou.