De Europese Commissie had het bij het rechte eind toen ze de Amerikaanse softwaregigant Microsoft in 2004 een recordboete van 497 miljoen euro gaf voor misbruik van zijn dominante marktpositie.Dat oordeel van het op een na hoogste rechtscollege van de Europese Unie is een zware slag voor Microsoft. Tegelijk is het een enorme opsteker voor de Nederlandse Eurocommissaris Kroes, binnen de EU verantwoordelijk voor eerlijke concurrentie op de markt.

Kroes kreeg van de dertien rechters van het Gerecht van Eerste Aanleg in Luxemburg op alle belangrijke punten gelijk. De boete was terecht, Microsoft moet gegevens over het besturingssysteem Windows vrijgeven aan de concurrentie en de koppeling van Windows met Media Player mag niet.

Het inmiddels al negen jaar aanslepende juridische conflict begon in 1998, toen een grote concurrent van Microsoft, Sun Microsystems, zich in Brussel beklaagde. De voorganger van Kroes, Monti, gaf in 2004 het bedrijf van oprichter Bill Gates uiteindelijk de boete van 497 miljoen euro. Kroes ging daar vorig jaar nog eens overheen met een extra boete van 280 miljoen, omdat Microsoft zich niet hield aan de Brusselse eisen.

Maandag reageerde een duidelijk tevreden Kroes strijdvaardig. Ze kondigde nieuwe stappen aan als Microsoft niet voldoet aan de eisen. „De uitspraak van het gerecht bevestigt dat Microsoft moet voldoen aan zijn verplichtingen. Ik zal een voortduren van het ontduiken van de verplichtingen niet tolereren.”

Kroes zei geen „vertragingen of uitvluchten” meer te accepteren. „Als je zoals Microsoft 95 procent van de markt in handen hebt, is dat een monopolie. Dat is illegaal en dat aandeel zal verminderen. Geen twijfel over.”

Consumenten (individuen, bedrijven, scholen, overheden) zijn volgens de voormalige VVD-minister en oud-president van Nyenrode de dupe van het monopolie van Microsoft. Want het bedrijf is niet innovatief genoeg en de prijzen zijn hoger dan ze geweest zouden zijn met eerlijke concurrentie op de markt.

De uitspraak is een enorme steun voor het beleid van Kroes, die de afgelopen jaren bedrijven hard aanpakte die hun dominante positie op de markt alleen of in klein verband misbruikten. Zo gaf ze recordboetes aan ondernemingen die zich volgens haar niet houden aan de regels van een eerlijke markt en verboden prijsafspraken hadden gemaakt. In totaal deelde ze alleen al dit jaar voor ongeveer 2 miljard euro aan boetes uit.

Ook voor Microsoft stond er veel op het spel, al lijkt het maximale boetebedrag van 1 miljard euro niet het grootste probleem bij een jaaromzet van 41 miljard euro. Maar wel komt de dominante positie op de wereldmarkt in gevaar.

Microsoft had gisteren nog niet besloten of het in beroep gaat tegen de uitspraak. Algemeen was verwacht dat het gerecht een arrest zou wijzen waarbij zowel Brussel als Microsoft op punten zou winnen en verliezen. De duidelijke overwinning voor Kroes was een schok voor de Microsoftadvocaten.

Topadvocaat Brad Smith benadrukte dat het voor Microsoft „erg belangrijk” was om te voldoen aan de Europese regelgeving en dat het de mogelijkheid voor „verdere gesprekken met de Europese Commissie verwelkomt.”

Smith sprak ook zijn teleurstelling uit. Volgens hem heeft het bedrijf al aan verscheidene eisen voldaan die de Europese Commissie in 2004 stelde. Zo biedt Microsoft nu ook besturingssystemen aan zonder ingebouwde Media Player. Daar is overigens bij de consument bar weinig animo voor.