Dat bleek zondag in Sydney aan het slot van de top van de APEC, de groep van Aziatische landen en staten rond de Stille Oceaan.De Australische premier John Howard zei dat voortgang van het overleg over landbouw en industriegoederen cruciaal is in het handelsoverleg, dat eind 2001 begon en tal van tegenslagen heeft gekend. De handelsbesprekingen, opgezet om de positie van ontwikkelingslanden te verbeteren, staan ook wel bekend als de Doharonde, genoemd naar de hoofdstad van de golfstaat Qatar waar het overleg indertijd begon. Het overleg wordt onder de vlag van de Wereldhandelsorganisatie WTO gehouden.

WTO-directeur Pascal Lamy was de afgelopen dagen in Sydney om steun te zoeken bij de APEC-leiders. De 21 APEC-landen zijn niet onbelangrijk in het WTO-overleg: zij zijn goed voor bijna de helft van de wereldhandel en 56 procent van de wereldproductie. In het WTO-overleg moeten in totaal 151 landen het eens zien te worden. Lamy hoopt in november op hoofdlijnen vooruitgang te hebben geboekt.

Binnen het overleg dringen vooral ontwikkelingslanden aan op een vrijere markt voor landbouwproducten. Zij kunnen veel producten nu moeilijk kwijt doordat westerse landen hun boeren subsidies geven en hun markten afschermen via invoerheffingen. De rijkere landen op hun beurt willen meer mogelijkheden om industriegoederen uit te voeren naar ontwikkelingslanden.

Het slot van de APEC-top vond plaats in afwezigheid van president Bush van de Verenigde Staten, een van de grote spelers in het WTO-overleg. Bush moest vervroegd terugkeren naar Washington om een belangrijke rapportage over de oorlog in Irak voor te bereiden.

Tijdens de bijeenkomst in Sydney beloofden de APEC-leiders verder dat ze zich sterk zullen maken voor een betere veiligheid van voedsel en andere producten. Aanleiding is de ophef over een reeks Chinese producten die niet in orde blijken te zijn. Er zijn onder meer grote partijen speelgoed uit de handel gehaald omdat er gevaarlijke stoffen in verwerkt zijn. Ook de EU overweegt strengere controles op Chinese producten.

Zaterdag was al bekendgemaakt dat op de top een milieuakkoord is gesloten, dat evenwel direct op kritiek kon rekenen vanwege de bescheiden doelstellingen die bovendien niet in concrete getallen zijn uitgedrukt.

Het milieuakkoord kent twee centrale doelstellingen -de eerste op het gebied van energieverbruik, het tweede om het met bos bedekte deel van het aardoppervlak te vergroten- en is de uitkomst van lange onderhandelingen over de mate waarin ontwikkelde en ontwikkelingslanden in het proces van ontwikkeling aan die doelstellingen moeten bijdragen. Hoewel het resultaat een verdrag is vol concessies, biedt het feit dat men overeenstemming heeft weten te bereiken hoop voor de totstandkoming van een wereldwijd klimaatverdrag ter vervanging van het Kyotoprotocol.

„De APEC-leiders hebben een nieuwe internationale consensus bereikt voor de regio en voor de wereld”, zei een tevreden gastheer van de top, de Australische premier John Howard, buiten het karakteristieke operagebouw van Sydney, waar de leiders bijeenkwamen.

Een enorme -en naar gevreesd werd gewelddadige- demonstratie waartoe activistische groepen hadden opgeroepen bleef zaterdag uit, mede door het machtsvertoon van duizenden agenten en de waarschuwing dat oproerkraaiers zouden worden gearresteerd. Rond de 3000 actievoerders demonstreerden tegen de Amerikaanse president George Bush, de oorlog in Irak en het in hun ogen te veel op handel gerichte beleid van de APEC.

De APEC, een samenwerkingsverband van landen rond de Grote Oceaan, werd opgericht als een economisch forum, maar heeft zijn werkterrein in de loop der jaren uitgebreid. De leden zijn Australië, Brunei, Canada, Chili, China, de Filipijnen, Hongkong, Indonesië, Japan, Maleisië, Mexico, Nieuw-Zeeland, Papoea-Nieuw-Guinea, Peru, Rusland, Singapore, Taiwan, Thailand, de Verenigde Staten, Vietnam en Zuid-Korea.

In Sydney bleek verder dat India voorlopig geen lid kan worden van de APEC. India is een van de snelst groeiende economieën ter wereld en wil zich graag aansluiten bij de organisatie. Het land had gehoopt dat daar dit jaar afspraken over konden worden gemaakt. De Australische premier Howard zei zondag dat toetreding van nieuwe lidstaten pas over drie jaar op de agenda komt.