Om de huidige welvaart te behouden, zullen Nederlanders, met het oog op de naderende vergrijzing, volgens de bewindsvrouw meer uren moeten werken en later moeten pensioneren. „De 36-urige werkweek is toch niet heilig?”, stelde ze gisteren. „En stoppen op je 59e is dat toch ook niet?”Van der Hoeven wilde niet zeggen met welke maatregelen het kabinet gaat komen. Wel noemde ze het vergroten van de arbeidsdeelname een gezamenlijke verantwoordelijkheid van vakbonden, werkgevers en overheid. „Zoiets moet je hand in hand aanpakken. Anders lukt het niet.”

Nu al kampt Nederland met een toenemende krapte op de arbeidsmarkt, zo meldde het CBS gisteren. Vooral vacatures voor hoogopgeleiden zijn steeds moeilijker te vervullen. Dat heeft de afgelopen jaren geleid tot toenemende inkomensverschillen in vergelijking met laagopgeleiden. Volgens Van der Hoeven is daarom naast langer doorwerken het verbeteren van het onderwijs essentieel om de Nederlandse economie op koers te houden.

Het CBS heeft onderzocht wat in Nederland de kosten per diploma zijn. Daaruit blijkt dat vooral de uitgaven voor het basisonderwijs zijn toegenomen. Dat komt door maatregelen als de klassenverkleining en het meer inzetten van ICT. Voor het wetenschappelijk onderwijs zijn de uitgaven per student licht gedaald in de afgelopen jaren.

Uit het CBS-rapport bleek donderdag verder dat de positie van Nederland als distributieland aan het afkalven is: het marktaandeel in het goederenvervoer neemt af. Hoewel de goederenstroom van Azië naar Europa stormachtig groeit, profiteren concurrerende havens zoals Hamburg en Antwerpen hier meer van dan Rotterdam, stelt CBS-econoom Vergeer. Volgens Van der Hoeven onderstreept dit nogmaals de noodzaak van de ontwikkeling van de Tweede Maasvlakte.

Ook het wegvervoer heeft in toenemende mate last van concurrentie uit andere landen, aldus het CBS. Sinds 2002 is Spanje Nederland gepasseerd in de ranglijst van het internationale wegvervoer in Europa. Vergeer: „Ook de concurrentie uit Polen is in dit verband groot, zowel op het gebied van lonen als prijzen.”

Over de Nederlandse economische ontwikkeling is het CBS positief. De groei in 2006 was tweemaal zo hoog als in 2005. In de eerste helft van dit jaar liep het percentage weliswaar terug naar 2,4, maar dat kwam volgens Vergeer door de teruglopende aardgasverkoop als gevolg van de zachte winter. „Bij eenzelfde winter als vorig jaar had er een 3 voor de komma gestaan.”