De Knut onder de kerken
VIERHUIZEN - De hervormde dorpskerk in het Groningse Vierhuizen sleepte eind vorig jaar bijna een miljoen aan prijzengeld in de wacht. De vergeten bouwval schopte het tot knuffelkerk en won een restauratie.
Vierhuizen dong samen met veertien andere projecten mee naar de hoofdprijs van een belactie die was georganiseerd door het televisieprogramma BankGiro Loterij Restauratie. Onder meer de Sint-Janskathedraal in Den Bosch behoorde tot de concurrenten.Het Groningse dorp stelde alles in het werk om zo veel mogelijk bellers voor zich te winnen. Het plakte affiches op verkiezingsborden en schakelde zelfs het leger in. Op de dag dat letterlijk de halve dorpsbevolking naar de studio toog, nam het 44e pantserinfanteriebataljon bezit van Vierhuizen om het symbolisch te beschermen. Tanks en mitrailleurs bewaakten de huizen van de inwoners.
Ook de Stichting Oude Groninger Kerken, de eigenaar van de kerk, deed er alles aan om stemmers te trekken. Directeur P. G. J. Breukink werd overrompeld door de positieve reacties op de website. „We raakten een snaar bij mensen in alle hoeken van het land. De kerk groeide uit tot troetelkerk. Het dorp, vond men, is zoals Nederland hoort te zijn: klein, Hollands, met een molen en een kerk.”
En dat terwijl de concurrenten niet de minste waren. Behalve de Sint-Jan konden ook bijvoorbeeld kasteel Waardenburg, fort Pampus in Muiden en het Luxor Theater Arnhem wel een restauratie gebruiken.
Vierhuizen had als voordeel, zegt Breukink, dat 9 ton genoeg was om de hele kerk inclusief het orgel op te knappen. Bovendien was het erop of eronder voor het bedehuis. „De Sint-Jan komt toch wel aan zijn geld, zo redeneerden de mensen.”
Veertig jaar lang had de dorpskerk geen aannemer of schoonmaakploeg gezien. Ze verkeerde in een zware vorm van verval. „De dakpannen zeilden bij een beetje storm al van het dak, het stucwerk viel van muren, het vocht liep naar binnen en het houtwerk was verrot. Een schandvlek waarvoor iedereen zich schaamde.”
Bezit het gebouw nog middeleeuwse tierelantijntjes of bijzondere bezienswaardigheden? „Nee, het is een gewone Hollandse dorpskerk”, reageert de directeur. „Juist daarom is ze zo herkenbaar. Waarom is een grote volwassen ijsbeer niets bijzonders en het kleine beertje Knut zo populair?”
Vierhuizen, de Knut onder de kerken dus. Een knuffelkerk.
De sympathie voor de kerk bewijst volgens Breukink dat er genoeg draagvlak is voor het in stand houden van historisch erfgoed. Ook van kerkhistorisch erfgoed.
Vlak voor Kerst 2007, een jaar na het einde van de belactie, moet de restauratie afgerond zijn. De kerk gaat dienstdoen als locatie voor trouw- en rouwceremonies. Verder kunnen voorbijgangers en toeristen er stil zijn en mediteren.
Breukink zou het „fantastisch” vinden als een gemeente er op zondag kerkdiensten zou gaan houden. Maar het kerkgebouw is al zo’n 25 jaar geleden gesloten vanwege een teruglopend ledental. De gemeente kerkt in het nabijgelegen Ulrum.