„Fusies leiden vaak ook tot scheuring”
Veel kerkfusies in de wereld zijn in de afgelopen tientallen jaren met scheuringen gepaard gegaan. „In het overgrote deel van de kerkelijke verenigingsprocessen is sprake geweest van groepen die niet meegingen”, zei prof. dr. L. J. Koffeman, oecumenefunctionaris van de Samen op Weg-kerken, donderdag tijdens een internationaal beraad van verenigde en verenigende kerken.
De dreiging van een scheuring in de Nederlandse Hervormde Kerk als de kerkfusie van hervormden, gereformeerden en lutheranen over ruim een jaar een feit is, is dus bepaald niet uniek. „Bij verenigingsprocessen zijn er altijd kleinere groepen die niet meegaan omdat ze vinden dat de verenigde kerk hun kerk niet meer is”, aldus de gereformeerde kerkjurist.
Dat is bijvoorbeeld gebeurd bij kerkfusies in India, Australië en Groot-Brittannië. In Nederland lijken sommige hervormde gemeenten de Nederlandse Hervormde Kerk voort te zetten als de kerkfusie doorgaat. Een dreigende scheuring is volgens dr. Koffeman geen reden om een kerkfusie af te blazen. „Alleen maar kijken naar de vraag of iedereen wel meegaat, blokkeert het verenigingsproces.”
De SoW-kerken zijn gastvrouw van het zevende internationale beraad van verenigde en verenigende kerken, georganiseerd door de commissie Faith and Order van de Wereldraad van Kerken. Onder de ongeveer vijftig deelnemers zijn vertegenwoordigers van kerken in Europa, Azië en Afrika die een fusie- of samenwerkingsproces achter de rug hebben of daarmee bezig zijn. Namens de Rooms-Katholieke Kerk en de orthodoxe kerken zijn waarnemers aanwezig.
Dr. Koffeman, die voor de buitenlandse gasten de moeilijkheden in het SoW-proces uit de doeken deed, hoopt van de inbreng van verenigende kerken in andere delen van de wereld te leren. „We zullen bijvoorbeeld ontdekken dat het fusieproces pas goed begint als de vereniging een feit is. Oude spanningsvelden tussen de kerken blijven levend. De vraag is hoe je daarmee omgaat als je formeel je doel al hebt bereikt.”
Verder hoopt hij dat het beraad de SoW-kerken een stimulans geeft om werkelijk multicultureel te worden. De Ghanese Brit Francis Amenu deed verslag van zijn werk als predikant met als taak om Ghanese gelovigen in Londen te helpen integreren in de nog overwegend blanke United Reformed Church.