Lucas Geizkofler, een student uit Oostenrijk, was erbij in de nacht van 23 op 24 augustus 1572, de zogenoemde Sint Bartholomeüsnacht. Met een paar medestudenten had hij logies en kost gekregen bij de priester Blandis, in een hoog huis ergens in Parijs. Blandis gaf hun de raad zich niet buiten de kamer te vertonen, uit vrees voor de rooms-katholieke bendes die door de straten zwierven op zoek naar hugenoten.„Er ging geen uur voorbij of er kwam een nieuwe cohorte vragen of er in het huis protestantse vogels te plukken vielen”, herinnerde Geizkofler zich later. „Blandis antwoordde dat hij niet zulke vogels herbergde. En trouwens, ze kenden hem toch zeker wel? Zou hij onder zijn dak een slechte katholiek willen huisvesten? Zo misleidde hij hen allemaal.”

Bloedbad
Toch zouden er in de Sint-Bartholomeüsnacht zo’n 2000 hugenoten worden vermoord. De schattingen over het aantal slachtoffers na die nacht lopen uiteen. De meeste historici houden het op ongeveer 20.000 in heel Frankrijk.

De massaslachting riep een halt toe aan de toenemende invloed van de hugenoten. De voorgeschiedenis is bekend: op 18 augustus 1572 trouwde de protestantse leider Hendrik van Navarra met Margaretha, de jongere zuster van koning Karel IX. De protestantse adel was voor deze bruiloft naar Parijs gekomen. De voornaamste edelen bleven nog een tijdje langer in de stad om besprekingen te voeren met de koning.

Dan vindt er, op 22 augustus, een mislukte aanslag plaats op de protestantse leider admiraal Gaspard de Coligny. Uit angst voor wraak van de hugenoten -zo luidt de klassieke verklaring- haalden de rooms-katholieke aanvoerder Hendrik de Guise en Catharina de Medici, de moeder van de koning, Karel IX over tot een bloedbad. Eerst werden enkele voorname protestanten vermoord, onder wie Coligny; daarna brak onder het volk een lynchpartij uit.

Pas in 1598, ruim 25 jaar na de Bloedbruiloft, kwam er een einde aan de burgeroorlog. Het was de inmiddels rooms-katholiek geworden Hendrik van Navarra -vanaf 1589 koning Hendrik IV- die met het Edict van Nantes de hugenoten godsdienstvrijheid verleende. Het aantal hugenoten in Frankrijk was inmiddels gedaald van 30 tot 10 procent van de bevolking.

Overwinning
Rooms-katholieken vierden de massaslachting in de Sint Bartholomeüsnacht als een door God gegeven overwinning. In de Lodewijkskerk in Rome werd een feestelijke dankmis gehouden „voor de zeer grote weldaden Gods.” „We huldigen U met onze vurigste lofprijzingen, dat Gij genadig hebt neergezien op het geloof van Uw dienaren en hun een schitterende overwinning hebt geschonken op de tegenstanders van het katholieke volk.”

De gereformeerde predikant Theodorus Beza was geschokt door de gebeurtenissen die nacht. „Heere”, bad hij, „Gij hebt deze dingen gezien; Gij zult erover richten.”