De bootreis van Den Helder naar ’t Horntje aan de zuidkant van Texel kost slechts twintig minuten. De boot vaart elk uur heen en weer. Er staat een bescheiden bries. Golven klotsen rond de Schulpengat, een van de boten waarmee Texels Eigen Stoomboot Onderneming (TESO) vaart. Aan het lichte slingeren van de boot is goed te merken dat er wat wind staat.Het schip kan 242 auto’s en 1750 passagiers meenemen. Heel wat meer dan de schepen waarmee in de beginjaren werd gevaren. TESO begint in 1907 met een gehuurd schip. Dat wordt in 1908 al vervangen door een eigen boot, De Dageraad. Het kan 356 mensen meenemen en vaart vier keer per dag. Er volgen in de loop der jaren grotere boten. De Marsdiep uit 1926 kan bij voorbeeld al vier auto’s vervoeren. De laatste aanwinst, de Dokter Wagemaker uit 2005, kan 1750 mensen en 320 auto’s meenemen.

In Oudeschild waren gisteren diverse medewerkers en oud-medewerkers van TESO aanwezig om het jubileum en het verkrijgen van het predicaat koninklijk te vieren. Oudeschild werd tot de jaren ’60 gebruikt als havenplaats. Daarna werd gekozen voor ’t Horntje, omdat dat veel dichter bij Den Helder ligt.

Een van de oud-medewerkers is de 76-jarige Jan Bruin, onder vrienden bekend als Jan van Arie, naar zijn vader. De inwoner van Oudeschild was 23 jaar lang matroos bij TESO. Achttien jaar geleden stopte hij met werken. „Er zijn in de loop van de jaren meer toeristen gekomen. Maar Texelaren zelf zijn ook meer gaan reizen.” Hij kan zich nog wel herinneren dat er mensen ziek werden als er storm was. „De boot stampte op de golven. Dat voelde je door het hele schip heen. Ik heb heel wat witte gezichtjes gezien.” Zelf is hij slechts één keer misselijk geweest op zee. Maar toen was hij al voor de boottocht niet lekker.

Behalve de dagelijkse tochten, moet TESO ook regelmatig ’s nachts uitvaren om zieken naar de wal te brengen. Het zegt ook wel wat over de maatschappelijke rol die de onderneming speelt. Zij is de belangrijkste schakel tussen Texel en het vasteland. Een medewerker van TESO moest in het verleden ’s nachts bij de huizen van zijn collega’s langs om hen op te roepen het schip te besturen. Het Trabantje waarmee deze collega reed, maakte zo’n lawaai dat heel Oudeschild meteen wakker was.

Oud-hulpmachinist Jaap Bakker (77) heeft veel van deze nachtelijke tochten meegemaakt. „Er is hier geen ziekenhuis. Jaarlijks zijn er zo’n honderd extra vaartochten voor zieken.” Bakker moest in het verleden sowieso al vaak vroeg uit zijn bed. „Toen we nog met stoomschepen voeren, moest ik al om 4.15 uur opstaan om de motor op te starten.”

Jelle Groenhof is net als veel andere Texelaars erg betrokken bij TESO. „Ik werk er nu 29 jaar en heb nog 3 jaar voor de boeg.” Groenhof toont een deel van zijn verzameling. Foto’s, vaantjes, een aansteker. Allemaal met een boot van TESO erop. „Ik heb hier ook een asbak. Die is ongeveer vijftig jaar oud.” Hij toont ook een koekblik. „Daar heb ik zes jaar naar gezocht. Jaren geleden verkocht de bakker ze. Toeristen hebben ze allemaal meegenomen naar de overkant.” Vlak bij het koekblik ligt een puzzel. Nog altijd in de doos. „Die heb ik al jaren. Ik ga hem niet maken. Ik ben niet zo’n puzzelaar.”

In een toespraak zegt president-commissaris Dros van TESO dat het bedrijf vooral een onderneming van de Texelaars is. Bij de oprichting zijn er 3000 aandelen verkocht van 5 en 25 gulden. Er wordt geen winst uitgekeerd aan de aandeelhouders. De winst blijft in de onderneming, die de kostprijs van de kaartjes zo laag mogelijk zegt te houden.

Tot er met dinsdag zijn er festiviteiten rond het jubileum. Er wordt onder andere gevaren met een oude zeesleper. Ook is er een boek uitgegeven over een eeuw TESO. De schrijvers zeggen dat ze graag nog zo’n periode willen. Op een brug, een tunnel of een concurrent voor TESO zitten de Texelaars niet te wachten. Ze willen dat hun eigen stoombootonderneming de officiële verbinding met de wal blijft.