Pijn bij demente ouderen beter vast te stellen
MAASTRICHT (ANP) – Veel demente ouderen zijn niet in staat verbaal aan te geven dat zij pijn hebben. Daardoor lijden zij soms meer dan nodig is. Gezondheidswetenschapper Sandra Zwakhalen van de Universiteit van Maastricht heeft een checklist ontworpen waarmee zorgverleners beter kunnen vaststellen of een demente man of vrouw pijn heeft. Zij hoopt eind dit jaar op haar onderzoek te promoveren.
Op de lijst staan 24 uitingen die op pijn kunnen duiden. Dat varieert van gezichtsuitdrukkingen en signalen van verzet en afweer tot emoties als verdriet en prikkelbaarheid. Zwakhalen haalde de lijst uit het buitenland en paste hem aan aan de Nederlandse situatie.Zwakhalen deed onderzoek onder 128 demente ouderen in vijf verpleeghuizen in Zuid–Limburg. Zij gaf hun dezelfde pijnprikkels, zoals een gripprik, om vast te leggen wat de standaardreacties op zulke pijn zijn. Ook testte ze de reacties bij dagelijks terugkerende handelingen die vaak met pijn gepaard gaan, zoals in of uit bed stappen. Op basis daarvan stelde de gezondheidswetenschapper haar lijst van 24 controlepunten samen.
Op grond van de resultaten van de lijst kan de verpleging bepalen of een demente oudere pijn heeft. Zij waarschuwt overigens dat de lijst behoedzaam moet worden gebruikt. Wat bij de ene oudere een reactie van pijn is, hoeft dat bij de andere niet te zijn. De verpleeghuisarts zal daarom verder onderzoek moeten doen.
De verpleeghuizen in Zuid–Limburg waar Zwakhalen haar onderzoek deed, zullen de checklist waarschijnlijk gaan gebruiken. Zij heeft hem op internet gezet, zodat ook andere instellingen hem kunnen toepassen.
De lijst van Zwakhalen is op waarnemingen gebaseerd. Er zijn ook andere methodes, zoals hersenscans en het meten van het stresshormoon cortisol in het slijmvlies. Het nadeel van die methodes is, is dat niet duidelijk is of pijn of stress wordt gemeten. Bovendien zijn ze tijdrovend.
