„Wij worden steeds bezorgder over de groeiende rol van geestelijken in de Russische samenleving. Ook dringt de kerk steeds meer in alle facetten van het sociale leven binnen”, schrijven de intellectuelen, onder wie de Nobelprijswinnaars Zjores Alferov en Vitali Ginzburg, in een open brief aan de president.Sinds de val van de Sovjet-Unie eind 1991 heeft de kerk, die onder het communisme werd vervolgd, sterk aan kracht gewonnen. De meeste etnische Russen, ongeveer 80 procent van de bevolking van Rusland, beschouwen zich als lid van de kerk of vinden althans dat ze deel uitmaken van de orthodoxe cultuur. Poetin zelf, die als agent van de geheime dienst tijdens het communistische regime de kerk bestreed, is nu ook een gelovige. Hij woont regelmatig religieuze plechtigheden bij, zoals de viering van het kerstfeest.

De wetenschappers waarschuwen dat de groeiende invloed van de orthodoxen ertoe kan leiden dat het broze evenwicht tussen de diverse kerkgenootschappen en aanhangers van andere godsdiensten, onder wie de 20 miljoen moslims, kan worden verstoord. Zij wijzen erop dat de scheiding van kerk en staat in de grondwet is opgenomen.

Hun zorgen zijn versterkt door een voorstel om de leer van de orthodoxe kerk op het leerplan van de scholen te zetten en theologie als wetenschap te erkennen. „Men kan zich afvragen waarom theologie, een reeks religieuze dogma’s, als wetenschap moet worden beschouwd. Hoe kan men andere godsdiensten zo geringschattend behandelen?” schrijven de wetenschappers.

Hoofdredacteur Ioann Sviridov van een christelijk radiostation met nauwe banden met de orthodoxe kerkleiders zei in een reactie dat de wetenschappers zich te veel zorgen maken. „Er zijn gerespecteerde priesters met een enorm gezag die een zeer grote morele en niet zozeer politieke invloed op de maatschappij hebben en ik zie daar geen enkel kwaad in”, zei Sviridov.